چرا گرانی بنزین راهحل جلوگیری از قاچاق سوخت نیست
🔴 چرا گرانی بنزین، راهحلِ جلوگیری از قاچاق سوخت نیست؟
🔹در هفتههای اخیر دوباره بحث گرانسازی بنزین به عنوان «راه حل» مقابله با قاچاق سوخت داغ شده است؛ اما واقعیت اقتصادی ایران نشان میدهد این سیاست، درمان ریشهای محسوب نمیشود بلکه تنها مُسکّنی مقطعی برای زخمی است که عمق آن در ساختار پولی و ارزی کشور نهفته است.
🔸قاچاق سوخت در ایران ناشی از اختلاف فاحش ارزش پول ملی با کشورهای همسایه است نه قیمت داخلی آن. هنگامی که نرخ ارز واقعی و کنترلشده نیست و شکاف قیمتیِ ریال در برابر دلار افزایش مییابد، سوخت در داخل کشور به کالایی پرسود برای انتقال غیرقانونی تبدیل میشود. یعنی حتی اگر قیمت بنزین دو یا سه برابر و حتی چندده برابر شود، اختلاف قیمت پول ملی با ارز دلار و همچنین کشورهای همسایه، همچنان وسوسهانگیز باقی خواهد ماند و مسیر قاچاق را باز نگه میدارد.
🔹افزون بر این، گرانسازی بدون اصلاحِ نظام توزیع سوخت و نظارت مرزی دقیق و نظارت بر شبکه توزیع سوخت، عملاً موجب افزایش فشار تورمی بر جامعه و تشدید بیعدالتی میشود. تجربه افزایش قیمتها در سالهای گذشته نشان داده که ضربه مستقیم این سیاست متوجه طبقات کمدرآمد است که در ظاهر سهم اندکی از یارانه سوخت دارند اما بیشترین آسیب را از موج گرانیِ حملونقل و کالا متحمل میشوند. در مقابل، شبکههای سازمانیافته قاچاق که از خلأ نظارتی و روابط فاسد بهره میبرند، همچنان قدرتمندتر از گذشته به فعالیت خود ادامه میدهند.
🔸حل این معضل نیازمند نگاه ساختاری است، نه تصمیمات قیمتی ناگهانی یا #شوک_درمانی. اصلاح نظام ارزی، شفافسازی جریان سوخت از پالایشگاه تا مصرفکننده، تقویت زیرساختهای مرزی و ایجاد سامانههای دیجیتال نظارت، راهکارهایی واقعبینانهتر از شوکدرمانی قیمتیاند. دولت باید بپذیرد که گرانسازی، منجر به تورم افسارگسیخته در این شرایط رکود تورمی بوده و موجب افزایش فقر و تبعیض و فساد اجتماعی خواهد شد و شکاف میان مردم و نظام را عمیقتر میکند.
🔹در یک عبارت؛ تا زمانی که نرخ ارز واقعی نشود، نظارت مرزی و توزیعی کارآمد نگردد، هر تصمیم برای گرانکردن بنزین نه تنها قاچاق را مهار نمیکند بلکه فقر و بیاعتمادی اجتماعی را بیشتر دامن میزند./ داود مدرسییان
🔹در هفتههای اخیر دوباره بحث گرانسازی بنزین به عنوان «راه حل» مقابله با قاچاق سوخت داغ شده است؛ اما واقعیت اقتصادی ایران نشان میدهد این سیاست، درمان ریشهای محسوب نمیشود بلکه تنها مُسکّنی مقطعی برای زخمی است که عمق آن در ساختار پولی و ارزی کشور نهفته است.
🔸قاچاق سوخت در ایران ناشی از اختلاف فاحش ارزش پول ملی با کشورهای همسایه است نه قیمت داخلی آن. هنگامی که نرخ ارز واقعی و کنترلشده نیست و شکاف قیمتیِ ریال در برابر دلار افزایش مییابد، سوخت در داخل کشور به کالایی پرسود برای انتقال غیرقانونی تبدیل میشود. یعنی حتی اگر قیمت بنزین دو یا سه برابر و حتی چندده برابر شود، اختلاف قیمت پول ملی با ارز دلار و همچنین کشورهای همسایه، همچنان وسوسهانگیز باقی خواهد ماند و مسیر قاچاق را باز نگه میدارد.
🔹افزون بر این، گرانسازی بدون اصلاحِ نظام توزیع سوخت و نظارت مرزی دقیق و نظارت بر شبکه توزیع سوخت، عملاً موجب افزایش فشار تورمی بر جامعه و تشدید بیعدالتی میشود. تجربه افزایش قیمتها در سالهای گذشته نشان داده که ضربه مستقیم این سیاست متوجه طبقات کمدرآمد است که در ظاهر سهم اندکی از یارانه سوخت دارند اما بیشترین آسیب را از موج گرانیِ حملونقل و کالا متحمل میشوند. در مقابل، شبکههای سازمانیافته قاچاق که از خلأ نظارتی و روابط فاسد بهره میبرند، همچنان قدرتمندتر از گذشته به فعالیت خود ادامه میدهند.
🔸حل این معضل نیازمند نگاه ساختاری است، نه تصمیمات قیمتی ناگهانی یا #شوک_درمانی. اصلاح نظام ارزی، شفافسازی جریان سوخت از پالایشگاه تا مصرفکننده، تقویت زیرساختهای مرزی و ایجاد سامانههای دیجیتال نظارت، راهکارهایی واقعبینانهتر از شوکدرمانی قیمتیاند. دولت باید بپذیرد که گرانسازی، منجر به تورم افسارگسیخته در این شرایط رکود تورمی بوده و موجب افزایش فقر و تبعیض و فساد اجتماعی خواهد شد و شکاف میان مردم و نظام را عمیقتر میکند.
🔹در یک عبارت؛ تا زمانی که نرخ ارز واقعی نشود، نظارت مرزی و توزیعی کارآمد نگردد، هر تصمیم برای گرانکردن بنزین نه تنها قاچاق را مهار نمیکند بلکه فقر و بیاعتمادی اجتماعی را بیشتر دامن میزند./ داود مدرسییان
- ۱.۲k
- ۱۰ آبان ۱۴۰۴
دیدگاه ها (۰)
در حال بارگزاری
خطا در دریافت مطلب های مرتبط