تفسیر قرآن

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم

هر روز آیاتی از قرآن کریم را با تأمل و دقت مطالعه کنیم.
فَاقْرَؤُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ

ترجمه و تفسیر آیه به آيه سوره بقره

ترجمه و تفسیر آیه 115

وَ لِلّٰهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَيْنَمٰا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللّٰهِ إِنَّ اللّٰهَ وٰاسِعٌ عَلِيمٌ (١١٥)
مالكيّتِ مشرق و مغرب فقط ويژۀ خداست؛ پس به هر كجا رو كنيد آنجا روى خداست يقيناً خدا بسيار عطا كننده و داناست
نکته ها:

يهود بعد از تغيير قبله ى مسلمانان از بيت المقدّس به كعبه، ايجاد سؤال و يا القاء شبهه مى كردند كه به چه دليلى قبله تغيير يافته است. هرچند در آيات قبل [402]به اجمال و سربسته، خداوند پاسخ اينگونه اعتراضات را بيان فرمود، ولى اين آيه نيز بر اين حقيقت تكيه مى كند كه مشرق و مغرب از آن خداست و به هرسو رو كنيد، خدا آنجاست. اگر كعبه نيز به عنوان قبله قرار داده شده است، براى تجلّى وحدت مسلمانان و تجديد خاطرات ايثارگرى و شرك ستيزى ابراهيم عليه السلام است. و بدين خاطر داراى قداست و احترام مى باشد.
چنانكه در رساله هاى احكام مراجع آمده است، در نمازهاى مستحبى، قبله شرط نيست و حتّى مى توان در حال راه رفتن يا سواره بجا آورد. برخى روايات نيز در ذيل اين آيه، به اين مطلب اشاره نموده اند. [403]
اگر به فرموده آيه ى قبل، گروهى در خرابى مسجد تلاش كردند، شما از پاى ننشينيد كه توجّه به خدا در انحصار جهتى خاصّ نيست.
جهت قبله به شرق يا غرب باشد، موضوعى تربيتى و سياسى است، اصل و مقصود، ياد خدا و ارتباط با او مى باشد. قرآن در ستايش گروهى از بندگان مى فرمايد: «يذكرون اللّه قياماً و قعوداً و على جنوبهم» [404] آنان خدارا به حال ايستاده و نشسته و خوابيده ياد مى كنند. و يا در پاسخ هياهويى كه براى تغيير قبله درست شد، مى فرمايد: «ليس البر ان تولّوا وجوهكم قِبل المشرق والمغرب ولكنّ البرّ من آمن باللّه» [405] يعنى: اى مردم! نيكى اين نيست كه رو به سوى شرق يا غرب در حال عبادت بكنيد، بلكه نيكى در ايمان واقعى شما به خدا و انجام كارهاى خداپسندانه است.
هرچند در آيه قبل، از بزرگترين ظلم يعنى تخريب مساجد يا منع از مساجد، سخن به ميان آمد و يا اينكه در جاى ديگر مى فرمايد: اگر جهاد نبود صوامع و بيع و مساجد ويران مى شدند. [406] ولى آيه بشارت به اين است كه مبادا مأيوس شويد و يا احساس نااميدى و بى پناهى بكنيد، تمام جهان، محل عبادت و همه جاى هستى قبله گاه است.
-----
402) بقره، 106.
403) امام باقر عليه السلام مى فرمايد: »انزل اللَّه هذه الاية فى التطوع خاصّة« اين آيه در مورد نماز مستحبى نازل شده است. تفسير برهان ؛ تفسير راهنما.


!بر گرفته از کتاب الکترونیکی تفسير نور مرکز اطلاع رسانی غدیر