شاهنامه نماد رازها
#شاهنامه#نماد_رازها
#کیومرث (۱)
ریشه‌شناسی نام - گویای چیستی کیومرث
در دیباچه شاهنامه و در گفتارهای اندر آفرینش دیدیم که نیاکان آریایی ما، گامه های فرگشت و آفرینش چنین می‌انگاشتند:
۱. توانایی (انرژی) آمد پدید،۲. سرِ مایۀ گوهران نخست ،
أ. آتش (به جنبش دمید)
ب. باد
ت. آب
ث. خاک
۳. گنبد تیزرو (اجرام آسمانی)
۴. ببالید کوه
۵. آبها بر دمید
۶. گیا رست
۷. جنبنده آمد پدید
۸. مردم آمد پدید.
دانش امروزی نشان داده که نخستین «جان» در پیکر گیاهی در درون آبها(دریا) پدید آمد. «جان» به اعتبار «زنده» بودن، ناگزیر «میرا» است! هیچ زندگی گیتایی جاودانه نیست! این اندریافت در آمیغ اوستایی «گَیَ مَرِتَن» خود می‌نماید! ستاک «گَیَ» به چم «زنده» در واژه هایی چوه گیاه و گاو و گوزن؛ و به دگرش «گ» به «ز» در «زی» و با دگرش «گ» به «ج» در «جان» باقی مانده است! ستاک «مَر» به چم «مرگ پذیر، نابودشدنی» همچنان در مرگ و مردن مانده است!
«گَیَ مَرِتن» بر روی هم به چم «زندۀ میرا» در پهلوی به «گیومرت» و «کیومرث» دگرید که نخستین جاندار در پیکر تک یاخته های نخستین است! بیت زیر از شاهنامه گویای این معنی است:
چن از خاک تا جانور بنده کرد،
نخستین گیومرت را زنده کرد!
(خالقی-د۴از۴-ر۹۲۴-ب۱۱۶۳)
زنده یاد استاد مهرداد بهار (ن.ک. پژوهشی در اساطیر ایران – ر ۴۹-ب۱۲) می نویسد: [کیومرث] ، پهلوی gayomard اوستا gayomaretan ، به معنی زندگی میرنده، نام نخستین انسان است! او ششمین خلق مادی هرمزد است...... این که پهناش با درازاش برابر بود، اورا بیشتر شبیه نطفۀ بسیار بزرگ نخستین می نماید تا انسان واقعی!!
از باهم سنجی بن مایه های دیرین، در تطبیق با دانش امروز ، چنین برداشت می شود که «گیومرت» به راستی بازتاب جاندارانگاری شده -در ذهن نیاکان- دورانی از فرگشت جانداران است که با پیدایی نخستین جان در پیکر تک یاخته‌های نخستین آغاز می‌شود و تا نخستین گونه‌های آدمی دنبال می‌شود! این دوران استوره‌ای را شادروان دکتر مهرداد بهار بر بنیاد دیگر گفتارهای ایرانی همچون «اوستا» و «بندهش» به کوتاهی چنین باز می‌گوید :
«مردمان به ده گونه‌اند؛ از نژاد کیومرث اند. کیومرث هنگام درگذشت، بر دست چپ افتاد و تخمه بداد. آن تخمه به روشنی خورشید پالوده شد. پس سپندارمذ، فرشته موکل زمین، بخشی از تخمة کیومرث را به خود پذیرفت و مشی و مشیانه (مهلی و مهلیانه)، چون ریواسی از آن بر زمین رستند؛ آن دو به یکدیگر پیوسته بودند و روان در میان آن دو بود.
https://t.me/ShahnamehToosi
دنباله دارد.
#کیومرث (۱)
ریشه‌شناسی نام - گویای چیستی کیومرث
در دیباچه شاهنامه و در گفتارهای اندر آفرینش دیدیم که نیاکان آریایی ما، گامه های فرگشت و آفرینش چنین می‌انگاشتند:
۱. توانایی (انرژی) آمد پدید،۲. سرِ مایۀ گوهران نخست ،
أ. آتش (به جنبش دمید)
ب. باد
ت. آب
ث. خاک
۳. گنبد تیزرو (اجرام آسمانی)
۴. ببالید کوه
۵. آبها بر دمید
۶. گیا رست
۷. جنبنده آمد پدید
۸. مردم آمد پدید.
دانش امروزی نشان داده که نخستین «جان» در پیکر گیاهی در درون آبها(دریا) پدید آمد. «جان» به اعتبار «زنده» بودن، ناگزیر «میرا» است! هیچ زندگی گیتایی جاودانه نیست! این اندریافت در آمیغ اوستایی «گَیَ مَرِتَن» خود می‌نماید! ستاک «گَیَ» به چم «زنده» در واژه هایی چوه گیاه و گاو و گوزن؛ و به دگرش «گ» به «ز» در «زی» و با دگرش «گ» به «ج» در «جان» باقی مانده است! ستاک «مَر» به چم «مرگ پذیر، نابودشدنی» همچنان در مرگ و مردن مانده است!
«گَیَ مَرِتن» بر روی هم به چم «زندۀ میرا» در پهلوی به «گیومرت» و «کیومرث» دگرید که نخستین جاندار در پیکر تک یاخته های نخستین است! بیت زیر از شاهنامه گویای این معنی است:
چن از خاک تا جانور بنده کرد،
نخستین گیومرت را زنده کرد!
(خالقی-د۴از۴-ر۹۲۴-ب۱۱۶۳)
زنده یاد استاد مهرداد بهار (ن.ک. پژوهشی در اساطیر ایران – ر ۴۹-ب۱۲) می نویسد: [کیومرث] ، پهلوی gayomard اوستا gayomaretan ، به معنی زندگی میرنده، نام نخستین انسان است! او ششمین خلق مادی هرمزد است...... این که پهناش با درازاش برابر بود، اورا بیشتر شبیه نطفۀ بسیار بزرگ نخستین می نماید تا انسان واقعی!!
از باهم سنجی بن مایه های دیرین، در تطبیق با دانش امروز ، چنین برداشت می شود که «گیومرت» به راستی بازتاب جاندارانگاری شده -در ذهن نیاکان- دورانی از فرگشت جانداران است که با پیدایی نخستین جان در پیکر تک یاخته‌های نخستین آغاز می‌شود و تا نخستین گونه‌های آدمی دنبال می‌شود! این دوران استوره‌ای را شادروان دکتر مهرداد بهار بر بنیاد دیگر گفتارهای ایرانی همچون «اوستا» و «بندهش» به کوتاهی چنین باز می‌گوید :
«مردمان به ده گونه‌اند؛ از نژاد کیومرث اند. کیومرث هنگام درگذشت، بر دست چپ افتاد و تخمه بداد. آن تخمه به روشنی خورشید پالوده شد. پس سپندارمذ، فرشته موکل زمین، بخشی از تخمة کیومرث را به خود پذیرفت و مشی و مشیانه (مهلی و مهلیانه)، چون ریواسی از آن بر زمین رستند؛ آن دو به یکدیگر پیوسته بودند و روان در میان آن دو بود.
https://t.me/ShahnamehToosi
دنباله دارد.
۲.۲k
۱۸ دی ۱۴۰۰
