نام کوروش بزرگ

🌞 نام كورش بزرگ، پادشاه هخامنشی در كهن‌ترین تذده و سند شناخته‌شده كه همانا منشور کورش هخامنشی باشد، به گونه «كـو ـ رَ ـ اَش» آمده است. از آنجا كه نوشتار منشور به خط و زبان اَكَـدی (بابلی نو) نگاشته شده است، می‌توان بر این گمان بود كه نام كورش نیز در آن فرمان بر پایه آوا و گویش بابلی آن نویسانده شده است.

🌙 اما در بخشی از سنگ‌نبشته‌های پاسارگاد كه به خط و زبان پارسی باستان هستند، این نام به گونه «كوروشَـه/ كوروش» آمده است: «اَدَم/ كوروش/ خشایـثی‌یـه/ هخامنیشی‌یـه»، «من كورش، شاه هخامنشی». البته درباره زمان نگارش این سنگ‌نبشت‌ها، پرسش‌ها و تردیدهایی جدی پیش کشیده شده است. در تاریخ‌نامه‌‌های سده‌های میانه، نام كورش به آوای عربیده آن، همچون «قورس/ قورش» رونویس شده است.

…
🔥 اما نكته دلچسب و ارزشمندی كه برانگیزاننده این یادداشت كوتاه می‌بوده، در این است كه گویا كورش نام دیگری نیز داشته است. استرابو گفته می‌كند كه «كورش» نامی است كه او پس از پادشاهی و با فرتابی از رود «كُـر» در نیمروز پاسارگاد بر خود نهاد. او همچنین گزارش كرده كه پیش از آن، نام كورش «اَگـرَداتوس Agradatus» (اَگـرَداد/ اَگـراداد) بوده است. می‌دانیم كه اگرَداد، نامی یكپارچه ایرانی است و پسوند «-ُ س» را به قاعده گویش یونانی بر خود پذیرفته است.
🐎 در باره ماناک و معنای نام اگرَداد و كورش آگاهی چندانی در دست نیست. شایدمند است نام اگرَداد، آنگونه كه جهانشاه درخشانی در «آریاییان، مردم كاشی و دیگر ایرانیان» (تهران، ۱۳۸۲) باز آورده است، به معنای «اهوراداد» باشد و همچنین شایدمند است با «آتش» در پیوند باشد، بدانگونه كه امروزه نیز در برخی بخشهای ایران، آتش را بگونه «آگُـر» ادا می‌كنند. اما معنای واژه كورش یا كُـر، مانند بسیاری از دیگر نام‌های كهن در همه زبان‌ها، ظاهراً به پایانی از دست رفته است و كوشش‌های برخی پژوهشگران برای دریافت معنیها و بخش‌های برسازنده آن تاكنون به فرجامی پذیرفتنی نرسیده است.

🌲 اما می‌توان گمان داد كه اصطلاح فقهی «آب كٌـر» از ریشه‌ ایرانی ناشناخته‌ رود كر برگرفته شده باشد و نام‌ها و واژاکهایی از این دسته فراوان هستند.



🌞 کانال تلگرامِ تاریخے ایرانیکا 🦁👇


👉 🌲@IRANIKA ™️🔥