کلام بهترین دوست
در برابر كسانى كه مردم را به خدا دعوت مى كنند افراد بى تفاوت و نااهل و بدرفتارى پیدا مى شوند كه اگر مبلّغ دین، با اخلاق خوش و سعه ى صدر با آنان برخورد نكند توفیقى حاصل نمى شود. این آیه سفارش مى كند كه بدى ها را با خوبى پاسخ بده و اهل انتقام نباش؛ همان گونه كه در دعاى مكارم الاخلاق، امام زین العابدین علیه السلام از خداوند مى خواهد كه به او توفیق دهد كه در برابر غیبت مردم از او، نیكى مردم را بگوید و از بدى آنان بگذرد و هر كس با او قطع رابطه كرد با او معاشرت كند. بارها در سیره ى پیامبر اكرم و اهل بیت معصوم آن حضرت نمونه هایى از این برخوردها را مى خوانیم كه سرسخت ترین مخالفان را به طرفدار آنان تبدیل كرده است.
مردم چند دسته اند:
كسى كه دوست خود را حفظ مى كند.
كسى كه دوست خود را نسبت به خود بى تفاوت مى كند.
كسى كه دوست خود را به دشمن تبدیل مى كند.
كسى كه دشمن را به دوست تبدیل مى كند.
روش برخورد با مخالفان
مخالفان به چند دسته تقسیم مى شوند كه باید با هر كدام به نحوى عمل كرد:
* گاهى افرادى به خاطر جهل و نادانى در برابر حقّ قرار مى گیرند و دشمنى مى كنند كه این آیه دستور محبت و برخورد احسن مى دهد.
در آیات دیگر نیز در این باره آمده است:
- و هنگامى كه نادانان ایشان را (به سخنى ناروا) مخاطب سازند، با آنها سخنى مسالمت آمیز یا سلام گویند. «و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما»(34)
- و چون بر بیهوده و ناپسند بگذرند، با بزرگوارى بگذرند. «و اذا مرّوا باللغو مرّوا كراما»(35)
* گاهى مخالفت افراد بر اساس شك و تردید است كه باید با آنان از طریق استدلال و برطرف كردن شبهات برخورد كرد.
شك در مورد خداوند. «أفى اللّه شك...»(36)
شك و تردید در مورد قیامت و رستاخیز. «ان كنتم فى ریب من البعث»(37)
تردید در مورد نزول وحى وكتب آسمانى بر پیامبر. «ان كنتم فى ریب مما نزلنا على عبدنا»(38)
* گاهى مخالفت بر اساس حسادت است كه باید با اغماض برخورد كرد.
برادران یوسف اعتراف به حسادت و خطاى خود كردند، كه با وعده آمرزش حضرت یوسف روبرو شدند. «انّا كنّا لخاطئین... لا تثریب علیكم الیوم»(39)
هابیل، در مقابل حسادت برادرش قابیل گفت: اگر تو قصد كشتن من را دارى، من (هرگز) دست به چنین كارى نمى زنم. «لئن بسطت الىّ یدك لتقتلنى ما انا بباسط یدى الیك لاقتلك»(40)
- یكى از راههاى دعوت الى اللّه آن است كه تنش زدایى نماییم و بدى دیگران را با نیكى دفع كنیم. «و من احسن قولاً ممّن دعا الى اللّه... ادفع بالتى هى احسن»
- فكر نكنید مرور زمان مسایل را كهنه مى كند و همه چیز فراموش مى شود. (برخوردهاى مثبت و منفى هرگز یكسان نیست، و آثار آن در عمق روح افراد باقى مى ماند. «لا تستوى الحسنة و لا السیّئة»
مردم چند دسته اند:
كسى كه دوست خود را حفظ مى كند.
كسى كه دوست خود را نسبت به خود بى تفاوت مى كند.
كسى كه دوست خود را به دشمن تبدیل مى كند.
كسى كه دشمن را به دوست تبدیل مى كند.
روش برخورد با مخالفان
مخالفان به چند دسته تقسیم مى شوند كه باید با هر كدام به نحوى عمل كرد:
* گاهى افرادى به خاطر جهل و نادانى در برابر حقّ قرار مى گیرند و دشمنى مى كنند كه این آیه دستور محبت و برخورد احسن مى دهد.
در آیات دیگر نیز در این باره آمده است:
- و هنگامى كه نادانان ایشان را (به سخنى ناروا) مخاطب سازند، با آنها سخنى مسالمت آمیز یا سلام گویند. «و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما»(34)
- و چون بر بیهوده و ناپسند بگذرند، با بزرگوارى بگذرند. «و اذا مرّوا باللغو مرّوا كراما»(35)
* گاهى مخالفت افراد بر اساس شك و تردید است كه باید با آنان از طریق استدلال و برطرف كردن شبهات برخورد كرد.
شك در مورد خداوند. «أفى اللّه شك...»(36)
شك و تردید در مورد قیامت و رستاخیز. «ان كنتم فى ریب من البعث»(37)
تردید در مورد نزول وحى وكتب آسمانى بر پیامبر. «ان كنتم فى ریب مما نزلنا على عبدنا»(38)
* گاهى مخالفت بر اساس حسادت است كه باید با اغماض برخورد كرد.
برادران یوسف اعتراف به حسادت و خطاى خود كردند، كه با وعده آمرزش حضرت یوسف روبرو شدند. «انّا كنّا لخاطئین... لا تثریب علیكم الیوم»(39)
هابیل، در مقابل حسادت برادرش قابیل گفت: اگر تو قصد كشتن من را دارى، من (هرگز) دست به چنین كارى نمى زنم. «لئن بسطت الىّ یدك لتقتلنى ما انا بباسط یدى الیك لاقتلك»(40)
- یكى از راههاى دعوت الى اللّه آن است كه تنش زدایى نماییم و بدى دیگران را با نیكى دفع كنیم. «و من احسن قولاً ممّن دعا الى اللّه... ادفع بالتى هى احسن»
- فكر نكنید مرور زمان مسایل را كهنه مى كند و همه چیز فراموش مى شود. (برخوردهاى مثبت و منفى هرگز یكسان نیست، و آثار آن در عمق روح افراد باقى مى ماند. «لا تستوى الحسنة و لا السیّئة»
۱.۵k
۱۷ مرداد ۱۴۰۳
