امام صادق علیه السلام به خدا سوگند آنان شما را رافض

امام صادق (علیه السلام) : «به خدا سوگند! آنان شما را رافضه ننامیدند، بلکه خداوند شما را به این لقب نامیده است. همانا هفتاد نفر از بهترین‌های بنی اسرائیل به حضرت موسی و برادرش ایمان آوردند، و از این جهت آنان را رافضه نامیدند ... ای ابابصیر! اینان خوبی را واگذاردند و شما شر را واگذاردید، مردم به دسته‌های مختلفی پراکنده شدند و به شعبه‌های زیادی تقسیم شدند، و شما در شعبه خاندان پیامبرتان درآمدید و بدان راهی که آنان رفتند شما هم بدان راه رفتید، و همان را که خدا برای شما انتخاب فرمود شما برگزیدید و همان را که خدا خواست خواستید، مژده باد بر شما، و باز هم مژده باد بر شما، که به خدا سوگند شمائید مورد رحمت حق که هر کاری از نیکوکارتان پذیرفته گردد، و از بدکارتان گذشت شود» 📚 الإختصاص، ص۱۰۴

«رافضه»، «رافضی» و «روافض» از واژه‌هایی است که از دیرباز تا کنون برای تحقیر شیعیان و توهین به آنان از سوی مخالفانشان مورد استفاده قرار می‌گیرد!
«رافضه» در لغت از ریشه «رفض» به ‏معنای ترک و رهاکردن فرد یا چیزی است.[1] در اصطلاح، این واژه، در موارد زیر به‌کار رفته است:
الف. معتقدان به امامت اهل بیت(ع) و منکران مشروعیت زمامداری خلفای قبل از امام علی(ع)،
ب. معتقدان به برتری امام علی(ع) بر خلفای پیش از او، در عین انکار نصّ در امامت،
ج. اظهار کنندگان محبّت و مودّت به خاندان رسالت.[2]
ولی مشهورترین کاربرد این واژه معنای نخست است. چنان‌که اشعری، رافضی را معادل اصطلاح امامیه دانسته، و در راستای اعتقاد به نصّ بر خلافت حضرت علی(ع) تفسیر کرده است.[3]
در هر حال، بیشتر کسانی که این اصطلاح را برای شیعه یا محبّان اهل بیت(ع) به‌کار می‌گیرند، به نوعی قصد نکوهش آنان را دارند. به عبارت دیگر؛ از نظر آنان این اصطلاح بر خطا و انحراف شیعه دلالت می‌کند!
اما این مسلّم است که معنای منفی و سلبی یک لفظ که توسط برخی از مردم در مورد گروهی دیگر به‌کار می‌رود، به تنهایی نمی‌تواند حقانیت آنان را زیر سؤال ‌برد، همان‌طور که آیاتی از قرآن نیز بر همین واقعیت تأکید می‌کنند:
«اشراف کافر قوم نوح [در پاسخ او] گفتند: ما تو را جز بشری همچون خودمان نمی‌بینیم! و کسانی را که از تو پیروی کرده‌اند، جز گروهی اراذل ساده‌لوح نمی‌پنداریم و برای شما فضیلتی نسبت به خود نمی‌بینیم بلکه شما را دروغ‌گو تصور می‌کنیم!».[4]
البته شکی نیست که گروندگان و ایمان آورندگان به نوح، نه از اراذل بودند و نه حقیر و پست و نه دروغ‌گو، بلکه به حکم این‌که پیامبران قبل از هر چیز به حمایت مستضعفان و مبارزه با مستکبران می‌پرداختند، نخستین گروهی که دعوت پیامبران را لبیک می‌گفتند همان گروه محروم و فقیر و کم درآمد بودند که در نظر مستکبران که مقیاس شخصیت را تنها زر و زور می‌دانستند، افرادی پست و حقیر به شمار می‌آمدند.[5]
منشأ پیدایش‏ اصطلاح رافضی
درباره تاریخ و منشأ پیدایش این اصطلاح می‌گویند:
1. این واژه هنگام قیام زید بن علی بن حسین(ع) شایع شده، و به شیعیانی از کوفه اطلاق می‌شد که ابتدا با زید بیعت کرده بودند، اما چون او از ابوبکر و عمر به نیکی یادکرده و از آنان تبرّی نجست، عهد و پیمان خویش را شکسته و از یاری او دست کشیدند و بدین جهت «رافضه» نامیده شدند.[6]
برخی از مورّخان و متکلمان اسلامی به این نظریه اشکالاتی وارد کرده‌اند؛[7] مانند این‌که گفته‌اند: مورّخان متقدم و معتبر آن‌جا که درباره قیام زید بن علی و شهادت وی سخن گفته‌اند، فقط از این‌که کوفیان او را تنها گذاشته و به بیعت با او وفادار نماندند، یاد کرده و دلیل نقض بیعت را چنین ماجرایی ندانسته‌اند.[8]
2. از برخی روایات به دست می‌آید که در عصر بنی‌امیه دشمنان اهل ‏بیت(ع) و شیعیانشان، این اصطلاح را برای ابراز عداوت به شیعیان به‌کار می‌بردند.
ابابصیر نقل می‌کند: به امام صادق(ع) گفتم: مردم ما را «رافضه» می‌نامند. آن‌حضرت فرمود: «به خدا سوگند! آنان شما را رافضه ننامیدند، بلکه خداوند شما را به این لقب نامیده است. همانا هفتاد نفر از بهترین‌های بنی اسرائیل به حضرت موسی و برادرش ایمان آوردند، و از این جهت آنان را رافضه نامیدند ... ای ابابصیر! اینان خوبی را واگذاردند و شما شر را واگذاردید، مردم به دسته‌های مختلفی پراکنده شدند و به شعبه‌های زیادی تقسیم شدند، و شما در شعبه خاندان پیامبرتان درآمدید و بدان راهی که آنان رفتند شما هم بدان راه رفتید، و همان را که خدا برای شما انتخاب فرمود شما برگزیدید و همان را که خدا خواست خواستید، مژده باد بر شما، و باز هم مژده باد بر شما، که به خدا سوگند شمائید مورد رحمت حق که هر کاری از نیکوکارتان پذیرفته گردد، و از بدکارتان گذشت شود».[9]

کلمه رافضی در اسناد حدیثی اهل سنت 
با آن‌که بسیاری از مخالفان، هماره شیعیان و معتقدان به ولایت و امامت و وصایت اهل