نادر شاه افشار ترک

نادر شاه افشار پادشاه ترک
نادرقلی افشار ملقب به نادرشاه، رئیس ایل تورک آذربایجانی افشار بود که به پادشاهی ایران رسید و بنیانگذار دودمان افشاریه شد.او دوازده سال (از ۱۱۱۴ تا ۱۱۲۶) بر ایران حکومت کرد.پایتخت وی شهر مشهد بود.او مشهورترین پادشاهان ایران پس از اسلام است.نادرشاه افشار بنيانگذار دولت تركى-آذربايجانى افشار، از معدود حكمرانان داراى خودآگاهى و شعور ملى ترك در تاريخ ايران است و از اين منظر شايد تنها با شاه اسماعيل صفوى، جهانشاه قاراقويونلو، اوزون حسن آغ قويونلو، آغا محمدخان قاجار و.... قابل مقايسه باشد.از اقدامات شخص نادرشاه افشار، تدابير مختلفى است كه وى براى حفظ و ارتقاء موقعيت رسميت و دولتى بودن زبان تركى، كاربرد در عرصه ديپلماسى و تثبيت آن به عنوان زبانى نوشتارى انجام داده است.دوره حاكميت وى همچنان دوره تاثير گسترده زبان تركى بر فارسى و نفوذ و ورود اصطلاحات و واژگان تركى در زبان فارسى است.دولت تركى-آذربايجانى افشارى جايگاهى ممتاز در تاريخ زبان و فرهنگ و تاريخ سياسى-نظامى ترك دارد.نادرشاه افشار اين آخرين جهانگير ترك، علاه بر جهات فوق، به لحاظ فرهنگ و تاريخ تركى-آذربايجانى، ايران و جهان اسلام از جهات بسيار ديگرى نيز داراى اهميت است.جنبه هايى كه در تاريخنگارى رسمى معمولا بدانها چندان اشاره اى نمیشود.از جمله:
- ايجاد مذهب جعفرى
- اقدام براى تقريب و نزديكى مذاهب اسلامی
- سعى در ايجاد دولت عرفى (به زبان امروزى لائيك)
- طراحى پرچم سه رنگ دولت تركى-آذربايجانى(ایرانی) افشار و ......
بناهایی که به دستور نادر در خراسان بنا شده‌اند نظیر کلات نادری و کاخ خورشید از آثار مهم بازمانده از این دوران هستند.
کتیبه ترکی نادر شاه در کلات نادری:
اين سنگ نوشته تركى معروف به كتيبه نادرى در مدخل در بند ارغون شاه در كلات نادرى، ملك پدرى نادر (دره گز خراسان)، پیش از آبادی دربند قرار دارد.اشعار به خط تركى - عربى به سال ١١٥٥-١١٥٧ بر روى صخره بزرگى حك شده است.ارتفاع كتيبه از سطح رودخانه ١٥ متر بوده داراي ٢٤ بيت شعر تركي (٤ مصراع عربی) است.اشعار متعلق به "گلبن افشار" از شاعران دربار نادر شاه افشار است.در باره وى معلومات گسترده اى وجود ندارد.شعر در ستايش ثنای نادر، پسر شمشير است و با حمد خدا شروع می شود و همچون ديگر آثارش با مرگ او ناتمام مانده است.حكاك اين كتيبه كم نظير در تاريخ اسلامى و تركى دانسته نيست.
بسم الله الرحمن الرحيم و هو الاعلی
ايبتيدا حمد-ى خودا-يى احد-و فرد-ى قديم- İbtida həmd-i Xudâ-yi əhəd-u fərd-u qədim
قادير-ى لم يزل-و عاليم-و دانا-و حكيم-Qâdir-i ləm yəzəl-u âlim-u dâna-vu həkim
او كي بو كون-و مكاني ياراديب قودرتدن-O ki bu kun-u məkanı yaradıb qudrətdən
............