تاریخچه شهر رشت :
تاریخچه شهر رشت :
رشت، ابتدا شهری بود که در میان دو رودخانه گوهررود و سیاهرود قرار داشت و از این جهت نیز قدمت دیرینه دارد، اولین بار حمدا... مستوفی، در قرن هشتم هجری، از این شهر نام برده است. نام قدیمی رشت دارالمرز یا دارالامان بوده که قبل از این دو، به آن بیه می گفته اند. نام قدیمی محلات شهر رشت، که اکثراً بیانگر پیشه ساکنین آن است، در سفرنامه ها نیز آمده و جز دو سه مورد از آنها بقیه به همان نامهای قدیمی خود مشهور و معروف هستند که عمده ترین آنها عبارتند از: ساغریسازان ـ رودبارتان ـ خمیران زاهدان ـ دباغیان ـ کوزه گران ـ خمیران چهل تن ـ چله خانه ـ چمارسرا ـ استادسرا ـ پاسکیاب ـ سرخبنده ـ آتشگاه بیستون ـ صیقلان ـ زرجوب ـ کیاب ـ سبزه میدان ـ دو برادران (چهار برادران) که از جمله محلات قدیمی شهر رشت محسوب میشود. این بافت قدیمی، جزئی از میراث فرهنگی است و آثار و بقایا و سنن وآداب و رسوم دوران قدیم را تداعی می کند.
رشت از سال ۱۰۰۴ هجری قمری به فرمان شاه عباس مرکز گیلان و مرکز معاملات نوغان و ابریشم شد که در آن زمان محصول اول گیلان بود و پیشرفتهای فرهنگی و اجتماعی آن نیز از این سال به بعد آغاز گردید. این امر موجب شد که مالکان بزرگ و بازرگانان ایرانی، روسی، یونانی و ارمنی که تاجر نوغان ابریشم بودند به این شهر توجه کنند و شهر رشت رشد چشمگیری پیدا نماید. ملگونف، جهانگرد روس که در سال ۱۲۷۵ هجری قمری به رشت سفر کرده بود، در خاطرات خود نوشته است که این شهر در آن روزگار دارای ۵۴۶۳ خانه ۱۰۲۱ مغازه و ۲۷۳۱۴ نفر جمعیت بوده است. در نظر او رشت شهری بود بسیار خوش وضع با خانه های زیبای رو به دریا که بازرگانان از هند، بخارا، روم و عثمانی به سودای ابریشم به آن سفر می کردند. در دوران مشروطه و بعد از آن، گیلان به یکی از کانونهای تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران تبدیل شد. نهضت استقلال طلبانه جنگل، گسترش شهرها، تاسیس آموزشگاه های متعدد و ارتقای سطح فرهنگ شهروندان رشت، این شهر را در زمره پیشروترین شهرهای کشور قرار داد.
با انتخاب این شهر به عنوان مرکز حکومت کل گیلان بود که شهرهای لاهیجان و فومن- دو ناحیه حاکم نشین قدیم گیلان- که هر کدام مرکزیت و تختگاه بخشهای گیلان شرقی و غربی را بر عهده داشتند، مرکزیتشان را از دست دادند و شهر رشت که در ناحیه میان دو رودخانه پسیخان در غرب و سپیدرود در شرق قرار داشت و تا آن زمان قصبه ای از قصبات گیلان و به عبارت دیگر، یک روستای مطلق به شمار می رفت، با عنوان یک شهر نوپای تجاری، مرکز معاملات منطقه گردید و از آن پس، فصل نوین ترقی و پیشرفت آن آغاز و اندک اندک رو به توسعه نهاد.
پس از عهد صفویان، در دوره نادر شاه افشار، تجارت و بازرگانی در رشت رونق بیشتری گرفت و در دوره کریم خان زند نیز به سبب بازرگانی زیاد، این شهر شهرت فراوان یافت. با روی کار آمدن سلسله قاجار گیلان ثبات نسبی پیدا نمود و پس از مدتی، گیلان میدان ستیز دو نیروی بزرگ استعمارگری روس تزاری و انگلیس گردید که در این وقت، تا حد بسیاری آرامش نسبی برخی از ولایات گیلان برهم خورد و شهر رشت از نظر بازرگانی از رونق افتاد. بعد از جلوس ناصرالدین میرزا در سال 1264 ه.ق و همزمان با حکومت وی، بر اثر بهبود روابط ایران با همسایه شمالی خود، یعنی روسیه، تجارت در رشت مجددا رونق گرفت و مرکز مبادلات خارجی گردید. در این دوره بود که به سبب موقعیت عالی شهر که سر راه اروپا قرار داشت، پای تجاران و سوداگران اروپایی به این شهر باز شد و دفاتر تجاری متعددی در این شهر دایر و مبادله کالاهای بازرگانی فراوانی صورت گرفت. در این وقت کالاهای وارداتی با کشتی های کوچک بخار به گمرک غازیان می رسید و از آنجا با یک نوع از قایقهای باری بزرگ موسوم به "کرجی" از راه مرداب انزلی به بندر کوچک پیربازار حمل و از آنجا به وسیله حیوانات بارکشی مانند اسب و همچنین راه آهنی که در اواسط دهه 1290 ه. ش راه اندازی شده بود، به رشت وارد و به سوی انبارهای آن سرازیر می شد.
همچنین در این دوره بود که این شهر "دروازه اروپا" لقب گرفت، چه اینکه تنها پل ارتباطی و بازرگانی ایران از طریق بندرانزلی به روسیه و کشورهای اروپایی بود و بزرگترین دروازه تجارتی ایران، در شمال به شمار می آمد. بعد از پیروزی انقلاب اکتبر 1917 میلادی (آبان 1296 شمسی) روسیه به رهبری لنین که موجب پیروزی بلشویک ها بر تزار و به وجود آمدن نخستین حکومت کمونیستی و سیاست سوسیالیستی در جهان شد و سرانجام زوال آن با فروپاشی شوروی در دسامبر 1991 اعلام گردید، رشت رونق بازرگانی و تجاری خود را به تدریج از کف داد و پس از دهه چهارم قرن بیستم، کاملا متوقف شد. در این وقت بندر کوچک پیربازار که وجودش به صادرات کالا و مسافرتهای میان این کشور با دیگر ممالک جهان، بویژه روسیه وابسته بود،
رشت، ابتدا شهری بود که در میان دو رودخانه گوهررود و سیاهرود قرار داشت و از این جهت نیز قدمت دیرینه دارد، اولین بار حمدا... مستوفی، در قرن هشتم هجری، از این شهر نام برده است. نام قدیمی رشت دارالمرز یا دارالامان بوده که قبل از این دو، به آن بیه می گفته اند. نام قدیمی محلات شهر رشت، که اکثراً بیانگر پیشه ساکنین آن است، در سفرنامه ها نیز آمده و جز دو سه مورد از آنها بقیه به همان نامهای قدیمی خود مشهور و معروف هستند که عمده ترین آنها عبارتند از: ساغریسازان ـ رودبارتان ـ خمیران زاهدان ـ دباغیان ـ کوزه گران ـ خمیران چهل تن ـ چله خانه ـ چمارسرا ـ استادسرا ـ پاسکیاب ـ سرخبنده ـ آتشگاه بیستون ـ صیقلان ـ زرجوب ـ کیاب ـ سبزه میدان ـ دو برادران (چهار برادران) که از جمله محلات قدیمی شهر رشت محسوب میشود. این بافت قدیمی، جزئی از میراث فرهنگی است و آثار و بقایا و سنن وآداب و رسوم دوران قدیم را تداعی می کند.
رشت از سال ۱۰۰۴ هجری قمری به فرمان شاه عباس مرکز گیلان و مرکز معاملات نوغان و ابریشم شد که در آن زمان محصول اول گیلان بود و پیشرفتهای فرهنگی و اجتماعی آن نیز از این سال به بعد آغاز گردید. این امر موجب شد که مالکان بزرگ و بازرگانان ایرانی، روسی، یونانی و ارمنی که تاجر نوغان ابریشم بودند به این شهر توجه کنند و شهر رشت رشد چشمگیری پیدا نماید. ملگونف، جهانگرد روس که در سال ۱۲۷۵ هجری قمری به رشت سفر کرده بود، در خاطرات خود نوشته است که این شهر در آن روزگار دارای ۵۴۶۳ خانه ۱۰۲۱ مغازه و ۲۷۳۱۴ نفر جمعیت بوده است. در نظر او رشت شهری بود بسیار خوش وضع با خانه های زیبای رو به دریا که بازرگانان از هند، بخارا، روم و عثمانی به سودای ابریشم به آن سفر می کردند. در دوران مشروطه و بعد از آن، گیلان به یکی از کانونهای تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران تبدیل شد. نهضت استقلال طلبانه جنگل، گسترش شهرها، تاسیس آموزشگاه های متعدد و ارتقای سطح فرهنگ شهروندان رشت، این شهر را در زمره پیشروترین شهرهای کشور قرار داد.
با انتخاب این شهر به عنوان مرکز حکومت کل گیلان بود که شهرهای لاهیجان و فومن- دو ناحیه حاکم نشین قدیم گیلان- که هر کدام مرکزیت و تختگاه بخشهای گیلان شرقی و غربی را بر عهده داشتند، مرکزیتشان را از دست دادند و شهر رشت که در ناحیه میان دو رودخانه پسیخان در غرب و سپیدرود در شرق قرار داشت و تا آن زمان قصبه ای از قصبات گیلان و به عبارت دیگر، یک روستای مطلق به شمار می رفت، با عنوان یک شهر نوپای تجاری، مرکز معاملات منطقه گردید و از آن پس، فصل نوین ترقی و پیشرفت آن آغاز و اندک اندک رو به توسعه نهاد.
پس از عهد صفویان، در دوره نادر شاه افشار، تجارت و بازرگانی در رشت رونق بیشتری گرفت و در دوره کریم خان زند نیز به سبب بازرگانی زیاد، این شهر شهرت فراوان یافت. با روی کار آمدن سلسله قاجار گیلان ثبات نسبی پیدا نمود و پس از مدتی، گیلان میدان ستیز دو نیروی بزرگ استعمارگری روس تزاری و انگلیس گردید که در این وقت، تا حد بسیاری آرامش نسبی برخی از ولایات گیلان برهم خورد و شهر رشت از نظر بازرگانی از رونق افتاد. بعد از جلوس ناصرالدین میرزا در سال 1264 ه.ق و همزمان با حکومت وی، بر اثر بهبود روابط ایران با همسایه شمالی خود، یعنی روسیه، تجارت در رشت مجددا رونق گرفت و مرکز مبادلات خارجی گردید. در این دوره بود که به سبب موقعیت عالی شهر که سر راه اروپا قرار داشت، پای تجاران و سوداگران اروپایی به این شهر باز شد و دفاتر تجاری متعددی در این شهر دایر و مبادله کالاهای بازرگانی فراوانی صورت گرفت. در این وقت کالاهای وارداتی با کشتی های کوچک بخار به گمرک غازیان می رسید و از آنجا با یک نوع از قایقهای باری بزرگ موسوم به "کرجی" از راه مرداب انزلی به بندر کوچک پیربازار حمل و از آنجا به وسیله حیوانات بارکشی مانند اسب و همچنین راه آهنی که در اواسط دهه 1290 ه. ش راه اندازی شده بود، به رشت وارد و به سوی انبارهای آن سرازیر می شد.
همچنین در این دوره بود که این شهر "دروازه اروپا" لقب گرفت، چه اینکه تنها پل ارتباطی و بازرگانی ایران از طریق بندرانزلی به روسیه و کشورهای اروپایی بود و بزرگترین دروازه تجارتی ایران، در شمال به شمار می آمد. بعد از پیروزی انقلاب اکتبر 1917 میلادی (آبان 1296 شمسی) روسیه به رهبری لنین که موجب پیروزی بلشویک ها بر تزار و به وجود آمدن نخستین حکومت کمونیستی و سیاست سوسیالیستی در جهان شد و سرانجام زوال آن با فروپاشی شوروی در دسامبر 1991 اعلام گردید، رشت رونق بازرگانی و تجاری خود را به تدریج از کف داد و پس از دهه چهارم قرن بیستم، کاملا متوقف شد. در این وقت بندر کوچک پیربازار که وجودش به صادرات کالا و مسافرتهای میان این کشور با دیگر ممالک جهان، بویژه روسیه وابسته بود،
۱۳.۲k
۱۲ آبان ۱۳۹۴
دیدگاه ها (۱)
هنوز هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.