تاریخ جهان - 55
____________________________
«زیگوراتها» ، هم بسبینیخانه (رصدخانه) ، و هم یک کانونِ (مرکزِ) هواشناسی بودهاند ؛ و بودنشان ، برایِ هر روستا و شهری ، بایدی (ضروری) بوده است . با این «زیگوراتها» ، ستارهشناسان و هواشناسان ، میتوانستند ؛ گاهِ (زمانِ) کشت و داشت و برداشت را دریابند.
بلند (مرتفع) بودنِ «زیگوراتها» ، به این چرائی (دلیل) بوده است که ساختمان دیگری ، جلوی دید ستارهشناس را نگیرد ؛ تا او بتواند به همهء «گردآسمان» (منطقه البروج) ، یک دیدِ بدونِ بازدار (مانع) را داشته باشد . از سویِ دیگر ، بلند (مرتفع) بودنِ زیگورات ، کمک میکرده است که ستارهشناسان ، بدور از هوایِ گردآلود (غبارآلود) ، به بسبینیِ (رصدِ) ستارگان ، بپردازند . همچنین گفته شده که بلند (مرتفع) بودنِ زیگورات ، و بودنِ (وجودِ) یک راه پلهء دسترسیِ بسیار دراز و باریک ، و گمارده شدن چند نگهبان در چند جایِ ابن راه دسترسی ؛ از پاگذاریِ (ورودِ) کسانِ (اشخاصِ) ناستارهشناس ، به این بسبینیخانهها (رصدخانهها) ، جلوگیری میکرده است ؛ و با این شیوه (بدین طریق) ، جائی پناهمند (امن) و آرام (ساکت) ، برایِ ستارهشناسان ، فراهم میگردیده است . برگزیدنِ ریختِ پلکانی برایِ زیگورات هم ، به این چرائی (دلیل) بوده است که با راهکارآوریِ (فنآوریِ) آنهنگام ، این تنها راهی بوده است که بتوانند ساختمانی بلند و پایدار را بسازند . اگر بخواهیم که دربارهء «زیگوراتها» ، بیشتر گستردهگوئی کنیم (توضیح بدهیم) ، باید بگوئیم که:
از آنجا که کشاورزی ، برای نخستین بار در تاریخ ، در سال 11000 پ. {پیشازادروز}(قبل میلاد) ، در «تپه آسیاب» (1) پدید آمد ؛ و سپس در سراسر «بلنددشت (فلات) ایران» ، «دشت خوزستان» ، «میاندورود دجله فرات» و «هاتیا» (آسیای صغیر یا آناتولی) برپا شد ؛ و از آنرو که برای کشاورزی کردن ، بایدی (ضروری) بوده است که سامان (نظم) دگرش سهماههها (فصول) ؛ و همچمین دگرشِ (تغییرِ) آب و هوا در درازای سال پیشبینی بشود ؛ و برای انجام دادن این کار ، باید دارای سالنامه (تقویم) بود ؛ و برای داشتن سالنامه ، باید بر سامانِ (نظمِ) جابجائیِ «پیکرهای (اجرام) آسمانی» چیرگی یافت ؛ پس میتوان این پیشنگریه (فرضیه) را داد که «ستارهشناسیِ بدون دوربین» ، از همان سال 11000 پیشازادروز (قبل میلاد) در «تپه آسیاب» ، و رفتهرفته (بتدریج) در همهء سرزمینهای بالایادشده (فوقالذکر) آغاز شده بوده است . بواژگانی دیگر (بعبارتی دیگر) ، باید گفت که آغاز «ستارهشناسیِ بدون دوربین» ، یکی از پیشدرآمدهای روی دادنِ «تنددگرش (انقلابِ) نوسنگی» (2) بوده است ؛ و تپه آسیابیها ، پیش از دستیابی به «راهکارآوریِ (فنآوریِ) کشاورزی» ، بر «ستارهشناسیِ بدون دوربین» ، چیرگی یافته بودند.
پس میتوان گفت که ، این پیشگامان «ستارهشناسیِ بدون دوربین» پس از چندی ، توانسته بودهاند «سپهرپیکران» (صُوَرِ فَلَکی) (3) را به نگاره بکشند ؛ و بر «گِردآسمان» (منطقه البروج) (4) چیرگی یابند ؛ و همچنین ، این پیشگامان «ستارهشناسیِ بدون دوربین» توانسته بودهاند که پس از چندی ، پنج «گردندهپیکری» (سیارهای) که با «چشم بدونِ دوربین» دیدنی بود را بشناسند و نامگذاری کنند (5). این پنج «گردندهپیکر» (سیاره) ، برابرند با:
هرمز (ژوپیتر یا مشتری) (6)
ناهید (ونوس یا زهره) (7)
تیر (مرکوری یا عطارد) (8)
کیوان (ساترن یا زحل) (9)
بهرام (مارس یا مریخ) (10)
یادآوری می کنم که که ستارهشناسانِ شهر ، شبهای پیدرپی ، به روی بالاترین بامِ زیگورات میرفتند ، و جابجائی پیکرهای (اجرام) آسمانی را بررسی می کردند و این جابجائیها را بر روی پَهنَکهائی (لوحههائی) از گلِ خشک نشده ، بنگاره (بتصویر) می کشیدند . در پایان این فرسته (پست) ، یادآوری می کنم که واژهء انگلیسی «استار» ، ریخت دگرگون شدهء واژهء پارسیِ «ستاره» است.
(1) خواهشمندم که «تپه آسیاب» را در گوگل جستجو کنید ، و سپس نوشتارهء (مقالهء) ویکی پدیای فارسی دربارهء «تپه آسیاب» را باز کنید و بخوانید.
(2) https://en.wikipedia.org/wiki/Neolithic_Revolution
(3) https://en.wikipedia.org/wiki/Constellation
(4) https://en.wikipedia.org/wiki/Zodiac
(5) https://en.wikipedia.org/wiki/Solar_System
(6) https://en.wikipedia.org/wiki/Jupiter
(7) https://en.wikipedia.org/wiki/Venus
(8) https://en.wikipedia.org/wiki/Mercury_(planet)
(9) https://en.wikipedia.org/wiki/Saturn
(10) https://en.wikipedia.org/wiki/Mars
دیدگاه ها
هنوز هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.