احکام الهی و رفع شبهه

پنجشنبه‌ها (اعتقادی)
✅ شبهات امر به معروف و نهی از منکر ١ (گناه هر کس بپای خودش)

⬅️ در جلسه گذشته شبهات و مسائل مهم در رابطه با امر به معروف و نهی از منکر بیان شد. امروز به بررسی و پاسخ به یکی از آنها می‌پردازیم.
شبهه‌: گناه دیگران را به پای ما نمی‌نویسند.
چند جمله مشهور بین مردم که همین عقیده را بیان می‌کند:
عیسی به دین خود موسی به دین خود.
هرکسی را در قبر خودش می‌گذارند.
برای پاسخ به این مطلب باید گفت:
👈١. اصل این مطلب که هر کس مسئول گناه خویش است و دیگران بار گناه او را به گردن نمی‌گیرند امری صحیح و مسلم است. در این رابطه آیه شریفه زیر به صراحت تأیید می‌کند:
(..وَ لاٰ تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ إِلاّٰ عَلَيْهٰا وَ لاٰ تَزِرُ وٰازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرىٰ..) ١۶۴/انعام
ترجمه: هیچ کس جز به زیان خود [عمل زشتی] مرتکب نمی شود، و هیچ سنگین باری بار گناه دیگری را بر نمی دارد.
👈 ٢. اما این نکته که چه اموری گناه محسوب می‌شوند، به عهده دین است. من نمی‌توانم دخالتی بکنم. و یکی از گناهان بزرگ در اسلام بی‌توجهی به گناه دیگران و ترک نهی از منکر است. در این که امر به معروف و نهی از منکر از واجبات مهم اسلام است شکی نیست اما توجه شما را به دو دلیل ( قرآنی و روایی) جلب می‌کنیم:
📌 دلیل قرآنی
: كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنّٰاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ اَلْمُنْكَرِ ١١٠/آل عمران
ترجمه: شما بهترین امتی هستید که [برای اصلاح جوامع انسانی] پدیدار شده اید، به کار شایسته و پسندیده فرمان می دهید و از کار ناپسند و زشت بازمی دارید.
👌 خداوند در این آیه مهمترین ویژگی امت اسلام را توجه به فریضه امر به معروف و نهی از منکر دانسته است.
📌 دلیل روایی
امام علی علیه السلام:
«وَمَا أَعْمَالُ الْبِرِّ کُلُّهَا وَالْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللّه ِ، عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ، إِلاَّ کَنـَفْثَةٍ فِی بَحْـرٍ لُـجِّیٍّ.»
تمام کارهاى نیک و حتى جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون آب دهان است در برابر دریاى پهناور.
منبع: نهج البلاغه، حکمت ۳۷۴
👌 در این روایت اهمیت امر به معروف و نهی از به روشنی تمام بیان شده است. وقتی در کنار جهاد فی سبیل الله بلکه بالاتر از آن قرار گرفته است.
👈 ٣. فلسفه امر به معروف و نهی از منکر
حال شاید برخی بپرسند چرا اسلام این واجب را قرار داد؟ این واجب نوعی تجویز دخالت در امور دیگران است. اصلا فلسفه این واجب چیست؟
می‌توان پاسخ این سوال را عقلا و نقلا بدست آورد:
📌 عقلی
همانطور که برخی رفتارهای اجتماعی مثل بی‌احتیاطی در رانندگی و یا توزیع علنی مواد مخدر در جامعه ضرر اجتماعی دارد و همگان عقلا باید خود را مسئول بدانند و تذکر بدهند، برخی گناهان هم اثرات اجتماعی داشته و در بقیه اثرگذار است. مثلا بدحجابی یا ظلم کردن یا... اثرات اجتماعی دارد و عقل حکم می‌کند انسان نسبت به آن حساس باشد.
📌 نقلی ( روایی)
امام باقر علیه السلام :
همانا امر به معروف و نهی از منکر، راه انبیای إلهی و شیوه صالحان است. وظیفه ی بزرگی است که به برکت آن
🌺سایر واجباتْ برپا،
🌺 راه ها أمن،
🌺کسب و تجارتْ حلال،
🌺 ظلم و تجاوزْ دفع،
🌺زمینْ آباد،
🌺إعاده ی حقّ بر گردنِ متجاوز گذارده 🌺و همه ی کارها سامان می پذیرد.
منبع: وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۱۱۹