تفسیر قرآن

اخوّت و برادرى از منظر تفسیر قرآن
آیه 10 سوره حجرات

صلح و آشتى در قرآن
در قرآن، واژه هاى صلح، «والصُّلحُ خَير»(87)، اصلاح، «واَصلِحوا ذاتَ بينكم»(88)، تأليف قلوب، «فَاَلّف بين قلوبكم»(89) و سِلم، «اُدخلُوا فِى السِّلم كافّة»(90) نشان دهنده ى توجّه اسلام به صلح و صفا و زندگى مسالمت آميز و شيرين است.
از نعمت هاى الهى كه خداوند در قرآن مطرح كرده است، اُلفت ميان دل هاى مسلمانان است. چنانكه خداوند خطاب به مسلمانان مى فرمايد: «كُنتم اَعداء فَاَلّفَ بين قلوبكم»(91) به ياد آوريد كه شما قبل از اسلام با يكديگر دشمن بوديد، پس خداوند ميان دل هاى شما الفت برقرار كرد. چنانكه ميان قبيله ى اوس و خزرج يكصد و بيست سال درگيرى و فتنه بود و اسلام ميان آنان صلح برقرار كرد.
اصلاح و آشتى دادن، سبب دريافت بخشودگى و رحمت از جانب خداوند شمرده شده است. «ان تُصلحوا و تتّقوا فانّ اللَّه كان غفوراً رحيماً»(92) و هر كس واسطه گرى خوبى ميان مسلمانان انجام دهد، پاداشِ در شأن دريافت خواهد كرد. «مَن يَشفَع شَفاعةً حَسنة يَكن لَه نَصيبٌ منها»(93)
اسلام براى اصلاح ميان مردم، احكام ويژه اى قرار داده است، از جمله:
1. دروغ كه از گناهان كبيره است، اگر براى آشتى واصلاح گفته شود، جرم و گناهى ندارد. «لا كِذبَ على المُصلِح»(94)
2. نجوا و درگوشى سخن گفتن كه از اعمال شيطان و مورد نهى است،(95) اگر براى اصلاح و آشتى دادن باشد، منعى ندارد. «لا خَيرَ فى كثير مِن نَجواهم الاّ مَن اَمر بِصدَقةٍ او مَعروفٍ او اِصلاح بين النّاس»(96)
3. با اين كه عمل به سوگند، واجب و شكستن آن حرام است، امّا اگر كسى سوگند ياد كند كه دست به اصلاح و آشتى دادن ميان دو نفر نزند، اسلام شكستن اين سوگند را مجاز مى داند. «ولاتجعلوا اللَّه عُرضَة لايمانكم ان...تصلحوا بين الناس»(97)
4. با اين كه عمل به وصيّت، واجب و ترك آن حرام است، امّا اگر عمل به وصيّت، ميان افرادى فتنه و كدورت مى آورد، اسلام اجازه مى دهد كه وصيّت ترك شود تا ميان مردم صلح و صفا حاكم باشد. «فَمَن خافَ مِن مُوصٍ جَنَفاً اَو اِثماً فَأصلح بينهم فلا اِثمَ عليه»(98)

87) نساء، 128.
88) انفال، 1.
89) آل عمران، 103.
90) بقره، 208.
91) آل عمران، 103.
92) نساء، 129.
93) نساء، 85.
94) بحار، ج 69، ص 242.
95) مجادله، 10.
96) نساء، 114.
97) بقره، 224.
98) بقره، 182.

بر گرفته از کتاب الکترونیکی تفسير نور مرکز اطلاع رسانی غدیر