تفسیر قرآن

مسئوليّت انسان در برابر خانواده نکات تفسیری آیه 6 سوره تحریم

در آيات متعدّدى از قرآن به رسالت انسان در برابر خانواده اش اشاره شده است، از جمله:
«قوا انفسكم و اهليكم ناراً»(7)
«و أمر اهلك بالصّلاة و اصطبر عليها»(8) اهل خود را به نماز فرمان ده و بر آن پايدارى كن.
«و انذر عشيرتك الاقربين»(9) نزديك ترين بستگانت را هشدار ده.
«يا بنىّ اقم الصّلاة و أمر بالمعروف»(10) فرزندم! نماز به پا دار و امر به معروف كن.
«قل لازواجك و بناتك و نساء المؤمنين»(11) اى پيامبر! به زنان و دختران خود و سپس زنان مؤمنان بگو...
«ان الخاسرين الّذين خسروا انفسهم و اهليهم يوم القيامة»(12) زيانكاران واقعى كسانى هستند كه خود و خانواده شان در قيامت باخته اند.
«انّا كنّا قبا فى اهلنا مشفقين»(13) مردان خدا در مورد خانواده دغدغه دارند و بى تفاوت نيستند.
«و كان يأمر اهله بالصلاة»(14) پيامبر، همواره خانواده اش را به نماز سفارش مى كرد.
در روايات نيز توجّه بسيارى به اين موضوع شده كه چند نمونه اى ذكر مى شود:
امام على عليه السلام مى فرمايد: «علّموا انفسكم و اهليكم الخير و ادّبوهم»(15) به خود و خانواده تان خير بياموزيد و آنان را ادب كنيد.
پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله فرمودند: «كلّكم راع و كلكم مسئول عن رعيّته... الرجل راع على اهل بيته... فالمرئة راعية على اهل بيت بعلها و ولده»(16) همه شما نسبت به زير دست خود مسئول هستيد. مرد، مسئول خانواده اش، زن مسئول شوهر و فرزندش است.
پيامبر اسلام صلى الله عليه وآله مى فرمايد: «مرّوا صبيانكم بالصلاة اذا بلغوا سبع سنين واضربوهم على تركها اذا بلغوا تسعاً و فرقوا بينهم فى المضاجع اذا بلغوا عشرا»(17) همين كه فرزندتان به هفت سالگى رسيد، آنان را به نماز فرمان دهيد و همين كه نه ساله شدند، سخت گيرى تا مرز تنبيه بدنى مانعى ندارد و بستر و رختخواب آنان را در ده سالگى جدا كنيد.
قرآن در سوره مدّثر، تعداد فرشتگان دوزخ را نوزده نفر مى داند: «عليها تسعة عشر»(18) و شايد وصف «غلاظ شداد» در اين آيه (6 تحريم)، حالات همان نوزده فرشته باشد.
شايد مراد از «لا يعصون اللّه ما امرهم»، همان فرمان خداوند نسبت به گرفتن و بستن و در آتش انداختن دوزخيان باشد كه در جاى ديگر مى خوانيم. «خذوه فغلّوه ثمّ الجحيم صلّوه»(19) و يا«خذوه فاعتلوه الى سواء الجحيم ثم صبّوا فوق رأسه من عذاب الحميم»(20)
چون در ميان فرشتگان نيز سلسله مراتب وجود دارد، «و ما منا الا له مقام معلوم»(21) شايد مراد از «يفعلون ما يُؤمرون» همان فرمان هايى باشد كه فرشتگان برتر به فرشتگان تحت امر خود مى دهند، آنان نيز بدون چون و چرا اطاعت مى كنند.

بر گرفته از کتاب الکترونیکی تفسير نور مرکز اطلاع رسانی غدیر