نگاهی به مهمترین نکته سوادرسانهای این روزها

نگاهی به مهمترین نکته #سواد_رسانه‌ای این روزها

▪️امروز «یادگیری شک کردن» و «تشخیص مرز واقعیت و روایت» مهم‌ترین مهارت سواد رسانه‌ای برای مخاطب‌هاست. بنابراین مهم‌ترین نکته سواد رسانه‌ای امروز «توانایی تشخیص واقعیت از روایت» است.

در واقع مخاطب باید آگاه باشد که:
1: هر خبری یا محتوایی، فقط واقعیت خام نیست؛ بلکه روایت و تفسیر رسانه است.
2: منبع خبر مهم‌تر از خود خبر است. باید ببیند خبر را چه کسی، با چه هدفی و در چه بستری منتشر کرده است.
3: الگوریتم‌ها بی‌طرف نیستند. شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌ها طوری طراحی شدن که محتواهای هیجانی و احساسی رو بیشتر نشون بدن.
4: تصاویر و ویدیوها لزوما سند قطعی نیستند. فیک‌نیوزها، دیپ‌فیک‌ها و محتوای دست‌کاری‌شده خیلی واقعی به نظر می‌آیند.
5: تفکر نقادانه همیشه باید همراه مصرف رسانه‌ای باشد. یعنی قبل از باور کردن یا بازنشر کردن، چند سؤال ساده پرسیده شود مثل اینکه این خبر را چه کسی گفته؟ منبع دیگه‌ای هم تأییدش کرده؟ چه کسی از باور کردن من به این خبر سود می‌بره؟

▪️چک‌لیست پنج‌مرحله‌ای «قبل از باور و بازنشر یک خبر»
۱: منبع را چک کنید
ـ خبر را چه رسانه یا فردی منتشر کرده؟
ـ آیا رسانه معتبر است یا یک کانال/صفحه ناشناس؟
۲: تاریخ را نگاه کنید
ـ این خبر قدیمی نیست که دوباره منتشر شده باشد؟
ـ اتفاق الان رخ داده یا مربوط به گذشته است؟
۳: تأیید متقابل بگیرید
ـ آیا حداقل دو منبع معتبر دیگر همین خبر را تأیید کرده‌اند؟
۴: هیجان را کنترل کنید
ـ اگر خبری شما را خیلی خشمگین یا خیلی خوشحال کرد، قبل از بازنشر اندکی توقف کنید.
ـ معمولاً خبرهای فیک روی احساسات بازی می‌کنند.
۵: هدف را بررسی کنید
ـ چه کسی از این خبر سود می‌برد؟
ـ چرا الان منتشر شده؟

✍️معصومه نصیری ـ مدرس و پژوهشگر سواد رسانه‌ای

‌#سوادرسانه #رسانه #سایبر #علم‌ارتباطات #خبر #خبرگزاری #منبع‌خبر #نکته