کوروش بزرگ در شاهنامه (قسمت دوازدهم):
در اینجا به صورت تیتروار اشاره‌ای به برخی از شباهت‌ها می‌کنیم. هرچند شاید به دلیل در هم آمیختگی روایات، در جزئیات تفاوت‌هایی دیده شود اما کلیات، شباهت عجیبی به هم دارند:
۱- نام‌های کوروش و کیخسرو، شبیه یکدیگر هستند و این باعث می‌شده‌است در حافظه جمعی آمیختگی‌هایی بوجود آید. این شباهت نه از نظر زبان شناسی بلکه صرفا از نظر آوایی مورد توجه قرار دارد و در حافظه جمعی باعث به وجود آمدن آمیختگی‌ها به مرور می‌شود. این شرایط با توجه به خوانش اوستایی و پهلوی نام کیخسرو (کَوی‌هئوسروه و کئی‌هوسروه) و شباهت آنها به خوانش غربی (کوروس و کیروس) از نام کوروش بیشتر قابل درک است.
۲- خرد و دادگری کیخسرو با تدبیر و عدل کوروش (به ویژه در سخن گزنفون) قابل مقایسه است. آوازه کوروش هم به دلیل همین دانایی و دادگستری‌اش است.
۳- داستان کودکی کیخسرو در شاهنامه شبیه داستان کودکی کوروش در گفته هرودوت است.
۴- مادر کوروش و کیخسرو از اقوام دیگر هستند، بر اساس شاهنامه فردوسی، مادر کیخسرو، فرنگیس دختر افراسیاب تورانی بوده و بر اساس کوروپدیا (کوروش‌نامه) گزنفون و تاریخ هرودوت، مادر کوروش فرزند پادشاه ماد، یعنی ماندانا بوده است.
۵- هر دو پادشاه دور از سرزمین پدری، پیشرفت می‌کنند: کیخسرو در توران و کوروش (بر اساس گفته گزنفون) در دیار ماد.
۶- هم کیخسرو و هم کوروش در برابر پدربزرگ مادریشان قرار می‌گیرند. آستیاگ (آژی‌دهاک، ضحاک، ایشتوویگو) پدربزرگ مادری کوروش، پدر کوروش (کمبوجیه اول) را در جنگ و حملا پی‌درپی می‌کشد و کوروش دوم (بزرگ) به انتقام پدرش بر آستیاگ حمله‌ور می‌شود (نگاه کنید به تاریخ هرودوت که در این بخش هماهنگی‌هایی با رویدادنامه بابلی نبونئید دارد) اما کیخسرو برای کین‌ستانی سیاوش که ناجوانمردانه توسط افراسیاب به قتل رسیده بود در مقابل افراسیاب، پدر بزرگ مادری‌اش قرار می‌گیرد.
۷- کیخسرو پس از جنگ‌های پی‌درپی، تورانیان را از ایران می‌راند و دست آنها را از ایران کوتاه می‌سازد. بر اساس کوروپدیا (کوروش‌نامه) گزنفون، کوروش دشمنانی که قصد حمله داشتند را عقب می‌راند و دست آنان را کوتاه می‌سازد.
۸- مرگ کوروش شباهت به مرگ کیخسرو دارد و حتی اندرزهای قبل از مرگ کوروش در کوروپدیا (کوروش‌نامه) گزنفون شباهت عجیبی به اندرزهای کیخسرو در شاهنامه دارد. کوروش در شاهنامه
منابع: www.kheradgan.ir
www.parsiandej.ir
قسمت قبلی: https://wisgoon.com/pin/58040500/
۱- نام‌های کوروش و کیخسرو، شبیه یکدیگر هستند و این باعث می‌شده‌است در حافظه جمعی آمیختگی‌هایی بوجود آید. این شباهت نه از نظر زبان شناسی بلکه صرفا از نظر آوایی مورد توجه قرار دارد و در حافظه جمعی باعث به وجود آمدن آمیختگی‌ها به مرور می‌شود. این شرایط با توجه به خوانش اوستایی و پهلوی نام کیخسرو (کَوی‌هئوسروه و کئی‌هوسروه) و شباهت آنها به خوانش غربی (کوروس و کیروس) از نام کوروش بیشتر قابل درک است.
۲- خرد و دادگری کیخسرو با تدبیر و عدل کوروش (به ویژه در سخن گزنفون) قابل مقایسه است. آوازه کوروش هم به دلیل همین دانایی و دادگستری‌اش است.
۳- داستان کودکی کیخسرو در شاهنامه شبیه داستان کودکی کوروش در گفته هرودوت است.
۴- مادر کوروش و کیخسرو از اقوام دیگر هستند، بر اساس شاهنامه فردوسی، مادر کیخسرو، فرنگیس دختر افراسیاب تورانی بوده و بر اساس کوروپدیا (کوروش‌نامه) گزنفون و تاریخ هرودوت، مادر کوروش فرزند پادشاه ماد، یعنی ماندانا بوده است.
۵- هر دو پادشاه دور از سرزمین پدری، پیشرفت می‌کنند: کیخسرو در توران و کوروش (بر اساس گفته گزنفون) در دیار ماد.
۶- هم کیخسرو و هم کوروش در برابر پدربزرگ مادریشان قرار می‌گیرند. آستیاگ (آژی‌دهاک، ضحاک، ایشتوویگو) پدربزرگ مادری کوروش، پدر کوروش (کمبوجیه اول) را در جنگ و حملا پی‌درپی می‌کشد و کوروش دوم (بزرگ) به انتقام پدرش بر آستیاگ حمله‌ور می‌شود (نگاه کنید به تاریخ هرودوت که در این بخش هماهنگی‌هایی با رویدادنامه بابلی نبونئید دارد) اما کیخسرو برای کین‌ستانی سیاوش که ناجوانمردانه توسط افراسیاب به قتل رسیده بود در مقابل افراسیاب، پدر بزرگ مادری‌اش قرار می‌گیرد.
۷- کیخسرو پس از جنگ‌های پی‌درپی، تورانیان را از ایران می‌راند و دست آنها را از ایران کوتاه می‌سازد. بر اساس کوروپدیا (کوروش‌نامه) گزنفون، کوروش دشمنانی که قصد حمله داشتند را عقب می‌راند و دست آنان را کوتاه می‌سازد.
۸- مرگ کوروش شباهت به مرگ کیخسرو دارد و حتی اندرزهای قبل از مرگ کوروش در کوروپدیا (کوروش‌نامه) گزنفون شباهت عجیبی به اندرزهای کیخسرو در شاهنامه دارد. کوروش در شاهنامه
منابع: www.kheradgan.ir
www.parsiandej.ir
قسمت قبلی: https://wisgoon.com/pin/58040500/
۳.۸k
۰۷ آبان ۱۴۰۲
دیدگاه ها (۵)
هنوز هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.