چگونه «تکبّر»، سرچشمه بسیاری از گناهان می شود؟

چگونه «تکبّر»، سرچشمه بسیاری از گناهان می شود؟
پاسخ اجمالی:
با استناد به روایات و دقت در حالات افراد آلوده به انواع گناهان، پی می بریم که سرچشمه همه این رذایل، «تکبّر» است. آری تکبّر عاملی در جهت بروز رذایل اخلاقی و ظهور آن هاست. کسانی که خود را برتر از دیگران ببینند نسبت به نعمت دیگران حسادت می کنند و برای اظهار برتری به دیگران به راحتی دیگران را با توهین و دشنام تحقیر می کنند و به این وسیله آتش درونی خود را فرو نشانده و خویش را اشباع می کنند.

پاسخ تفصیلی:
گاه در حالات افراد حسود، حريص، بدزبان و آلوده به انواع گناهان دقّت مى‏ كنيم مى‏ بينيم سرچشمه همه اين رذايل را در وجود آنها «تكبّر» تشكيل مى‏ دهد.
آنها هيچگاه مايل نيستند كسى را برتر از خود ببينند به همين دليل هرگاه نعمت و موهبت و موفّقيّتى نصيب ديگران شود، به آنها حسد مى‏ ورزند. آنها براى تحكيم پايه‏ هاى برترى‏ جويى خود حريص در جمع‏ آورى مالند. آنها براى اظهار برترى بر ديگران به خود اجازه مى‏ دهند كه سايرين را تحقير كنند و با هتك و توهين و سبّ و دشنام، زبان خود را آلوده سازند و به اين وسيله آتش درونى خود را فرو نشانده و خويش را اشباع كنند. در حديثى از اميرمؤمنان على(عليه السلام) مى‏ خوانيم كه فرمود: «الْحِرْصُ وَ الْكِبْرُ وَ الْحَسَدُ دَوَاعٍ اِلَى تَقَحُّمٍ فِى الذُّنُوبِ»(1)؛ (حرص و تكبّر و حسد سبب مى‏ شود كه انسان در انواع گناهان فرو رود). در حديث ديگرى از آن حضرت(عليه السلام) مى‏ خوانيم: «التَّكَبُّرُ يُظْهِرُ الرَّذِيلَةَ»(2)؛ (تكبّر رذايل اخلاقى را ظاهر مى‏ سازد).(3)