هرمزیکم

#هرمز_یکم
#ساسانی
هرمز یکم یا هرمزداردشیر از سال ۲۷۲ تا ۲۷۳ (میلادی)، سومین پادشاه ساسانی بود. بعد از پدر خود، شاپور یکم، به عنوان شاهنشاه ایران سلطنت کرد. وی که در هنگام حیات پدر در جنگ های روم و ارمنستان شجاعت بسیار از خود نشان داده بود، به خاطر شجاعت های خویش دلیر (جری، بطل) خوانده می‌شد و شاپور یک چند فرمانروایی پارت و سرانجام فرمانروایی ارمنستان را با عنوان ورزگ شاه ارمنشهر به او داده بود. به نظر می آید صفات جنگی بیش از تدبیر و درایت، وی را در نظر پدر لایق جانشینی او کرده باشد.

مانی پیامبر در زمان او آزادانه اندیشه‌اش را رواج می‌داد. همچنین کرتیر موبد نامدار زرتشتی و دشمن مانی، در زمان او ارج بسیار یافت.فرجام کار هرمزداردشیر، روشن نیست و درست معلوم نیست که وی به مرگ طبیعی درگذشته یا اینکه از سلطنت خلع گشته‌است.

در شاهنامه ذکر او تحت نام اورمزدِ شاپور آمده‌است. از این پادشاه در منابع به شیوه‌های گوناگون نام برده شده است. سنگ‌نبشته شاپور از او به عنوان اورمزد-اردشیر یاد می‌کند. در منابع دیگر از او با نام اورمزد نام می‌برند که البته بسته به زبان آن منبع فرم‌های گوناگونی دارد

. این که شاپور یکم برای جانشین خود نامی مرکب پیش بینی کرده بود احتمالاً آگاهانه بوده است: اورمزد در فارسی باستان اهورامزدا، نام بلندمرتبه ترین خدا در دین زرتشت است که در نقش‌برجسته‌ها حلقهٔ حکومت را هم به اردشیر یکم و هم به شاپور یکم اعطا می‌کند. برگزیدن دومین نام اردشیر احتمالاً به خاطر بزرگداشت نخستین شاهنشاه شاهنشاهی و همچنین افزایش دادن شکوه و بزرگی سلسلهٔ ساسانی بوده است. دلیل دیگری که برای برگزیدن این نام می‌توانسته وجود داشته باشد آن گونه که نویسنده‌های عرب می‌نویسند شباهت آشکار اورمزد-اردشیر با پدربزرگش بوده است.