صلح حدیبیه

2) صلح حدیبیه
صلح حدیبیه یکی از موارد اعجاب برانگیز و در عین حال باشکوه رفتار مسالمت­آمیز پیامبر(ص) را نشان می‌دهد که پس از مدتی آثار با عظمت آن به روشنی هویدا گردید. پیامبر(ص) در ماه شوال سال ششم هجری تصمیم گرفت که برای انجام عمره راهی مکه شود. علت این تصمیم این بود که حضرت در خواب دید که وارد حرم شده، سرش را تراشیده و کلید حرم را در دست دارد. بدین سبب پیامبر اسلام(ص) اعلام کردند که مردم برای انجام عمره آماده شوند. مسلمانان نیز به سرعت مهیا گردیدند. حضرت دستور فرمودند که مسلمانان تنها با یک شمشیر غلاف شده حرکت کنند و از حمل هر نوع سلاح اضافی خودداری نمایند، تا برای همه اعراب و به خصوص قریش ثابت شود که آنها تنها قصد انجام عمره دارند، نه جنگ (واقدی، 1369ش، ج2، صص572و573).
این توصیه رسول خدا(ص) تا ابد برای کسانی است که درصدد پیمودن راه و تبعیت از اوامر و نواهی ایشان هستند: «با یکدیگر بغض و کینه نداشته باشید، نسبت به یکدیگر حسد نورزید و به یکدیگر پشت نکنید و همه بندگان خدا هستید و با یکدیگر برادری کنید» (عبدالباقی، 1986م، ج1، ص350؛ بخاری، باب الهجره، ص897).

نتیجه
آگاهی صحیح و شناخت کامل اسوه حسنه در پیکره سیره نبوی ضرورتی انکارناپذیر است تا با اندیشیدن درباره حالات، افکار و اعمال پیامبر(ص) در حد توان نگاه بشری و کاوشی در مورد جوانب حیات فردی و اجتماعی ایشان، تأسی مطلوب قرآنی در برابر آن انجام گیرد.
سیره سیاسی پیامبر، عبارت است از سبک و روش اداره مردم (امت اسلامی)؛ یعنی شیوه­هایی که پیامبر جهت رهبری مردم و هدایت آنان و رساندن پیام و انجام دادن رسالتش از آن پیروی می­کردند.
پیامبر(ص) دارای روحیه لطیف و قلب مهربان و رئوف بود؛ بنابراین اصل رحمت و محبت را مبنای دعوت خویش قرار داد. راز موفقیت آن حضرت در تسخیر و تألیف قلبها نیز همین محبت و ملایمت فوق­العاده ایشان است.
از جمله هنرهای پیامبر اعظم(ص) ایجاد صلح و آشتی میان قبایل متخاصم عرب و نیز ارائه راهکارهایی برای هم­زیستی مسالمت­آمیز با غیر مسلمانان بوده است. اما پیامبر(ص) به عنوان آورنده دینی جدید که با منافع طبقات حاکم و مستبد در تعارض بود، همواره مخالفانی داشته است.
مخالفان شرایط جدید حاکم بر شبه جزیره را می­توانیم به سه گروه کلی تقسیم کنیم: دشمنی اشراف و مشرکان، دشمنی برخی اقلیتهای دینی چون یهودیان و دشمنی منافقان.
پیامبر(ص) اصل اولیه برخورد خویش را با تمام مخالفان، بردباری و ملایمت قرار داده است. برقراری صلح و انعقاد پیمان­نامه­های بسیار بین پیامبر(ص) و مخالفان آن حضرت، دلیل تمایل شدید ایشان به مدارا و هم­زیستی مسالمت­آمیز است.
مدارا یکی از اصول اخلاقی اسلام است که پیشوایان دین در تعامل با دیگران بر آن تأکید داشته‏اند. پیامبر(ص) و سلف صالح در جایی که مدارا موجب آسیب به اساس اسلام یا مصالح جامعه اسلامی نمی‏شد، همواره در برخورد با مخالفانشان با مدارا رفتار می‏کردند.