واقعه غدیر

#واقعه_غدیر

🌼

💠 اذعان به ولایت علی(علیه السلام) در واقعۀ غدیر در منابع اهل سنت

در «مُسند» امام «احمد» آمده است:
عمر بعد از آن بیانات پیامبر صلی الله علیه و آله خطاب به علی علیه السلام عرض کرد:
هَنیئاً یَا بْنَ أَبی طالِبٍ أَصْبَحْتَ وَ أَمْسَیْتَ مَوْلی‏ کُلِّ مُؤمِنٍ وَ مُؤمِنَةٍ

گوارا باد بر تو ای فرزند أبی طالب! صبح کردی و شام کردی در حالی که مولای هر مرد و زن با ایمان هستی! [27]

هم چنین در تعبیری که فخر رازی در ذیل آیه‏ «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ» ذکر کرده، می‏خوانیم:

عمر گفت: «هَنیئاً لَکَ أَصْبَحْتَ مَوْلایَ وَ مَوْلی‏ کُلِّ مُؤمِنِ وَ مُؤمِنَةٍ»
به این ترتیب، عمر او را مولای خود و مولای همه مؤمنان می‏شمرد. [28]

🌴 🌴

در تاریخ بغداد روایت فوق به این صورت آمده:
بَخّ بَخّ لَکَ یا بْنَ أَبی طالِبٍ! أَصْبَحْتَ مَوْلایَ وَ مَوْلی‏ کُلِّ مُسْلِمٍ ‏[29]
آفرین، آفرین به تو ای فرزند ابو طالب! صبح کردی در حالی که مولای من و مولای هر مسلمانی هستی. [30]

و در «فیض القدیر» و «الصّواعق» آمده است که این تبریک را ابو بکر و عمر هر دو به علی علیه السلام گفتند:
«أَمْسَیْتَ یَا بْنَ أَبی طالِبٍ مَوْلا کُلِّ مُؤمِنٍ وَ مُؤمِنَةٍ[31]».[32]و.....

ناگفته پیداست دوستی ساده‏ای که میان همه مؤمنان با یکدیگر است چنین تشریفاتی ندارد، و این جز با ولایت به معنی خلافت سازگار نیست. [33]


💠 تأمّلی قرآنی در ولایت حضرت علی (علیه السلام) در واقعۀ غدیر


باید اذعان نمود سوره مائده مشتمل بر قسمت مهمّی از آیات ولایت است؛
زیرا این سوره،در اواخر عمر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل شده است.
و از سوی دیگر مسأله ولایت و جانشینی هم به صورت طبیعی در اواخر عمر مطرح می‏شود، بدین جهت این سوره مشتمل بر آیات متعدّدی در مسألۀ ولایت است. [34]

بدین ترتیب آیه55 سورۀ مائده
« إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکِعُونَ‏»
(سرپرست و ولیّ شما، تنها خداست و پیامبر او و آنها که ایمان آورده‏اند؛ همانها که نماز را برپا می‏دارند، و در حال رکوع، زکات می‏دهند»،

از جمله آیاتی است که به روشنی دلالت بر ولایت امیر مؤمنان علی علیه السلام دارد. [35]


⚜ ️

بی شک و بر خلاف اکثر موارد استعمال واژۀ «ولی» در سراسر قراآن مجید، انصاف این است که «ولیّ» در آیه55سورۀ مائده به معنای " سرپرست " و " صاحب اختیار " است؛ نه به معنای دوست و یار و یاور؛[36]

زیرا:

اوّلًا: «انّما» که در صدر آیه آمده دلیل بر حصر است. یعنی فقط این سه دسته ولیّ مؤمنان هستند، نه غیر آنها؛
در حالی که اگر ولیّ به معنای دوست باشد حصر معنی نخواهد داشت، زیرا در این صورت واضح است که غیر از سه گروه فوق کسان دیگری هم یار و یاور مؤمنان هستند،
علاوه بر این که اگر " ولیّ " به معنای یار و یاور باشد این همه قید برای‏ «الَّذِینَ آمَنُوا» لازم نبود، که در حال اقامه نماز زکات بدهند.
زیرا همه مؤمنان، حتّی در غیر حال نماز و بلکه حتّی مؤمن بی‏نماز، می‏تواند یار و یاور برادر مسلمان خویش باشد؛

🔻 🔻 🔻

بنابراین، از کلمه «انّما» که دلالت بر حصر می‏کند و قیود متعدّدی که در مورد «الَّذِینَ آمَنُوا» آمده است، استفاده‏ می‏شود که ولایت در آیه شریفه به معنای دوستی و نصرت نیست؛
بلکه به معنای * سرپرستی و صاحب اختیار بودن * است.

⚜ ️⚜ ️

خداوند و پیامبر و مؤمنین (با آن شرایطی که در آیه آمده) ولیّ و صاحب اختیار و سرپرست شما می‏باشند. [37]


ثانیاً: آیه 56 سوره مائده، که بعد از آیه مورد بحث آمده است، بهترین قرینه و دلیل بر مدّعای ماست؛
خداوند متعال در این آیه می‏فرماید:
«وَ مَنْ یَتَوَلَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغالِبُونَ‏»
(و کسانی که ولایت خدا و پیامبر او و افراد با ایمان را بپذیرند، (پیروزند؛ زیرا) حزب و جمعیّت خدا پیروز است). [38]

حزب به معنای جمعیّت متشکّل است، پیروزی یک حزب به معنای غلبه و پیروزی آنها در یک حرکت و جهش اجتماعی است؛
بنابراین، از این آیه شریفه که در ارتباط با آیه قبل و مورد بحث است و ظاهراً همزمان نازل شده‏اند، استفاده می‏شود که ولایت مطرح شده در آیه مذکور یک ولایت سیاسی و حکومتی است.[39]

بنابراین، معنای آیه چنین می‏شود:
«کسی که حکومت خدا و پیامبر و حکومتِ‏ الذین آمنوا .... را بپذیرد، چنین حزب و جمعیّتی پیروز است.»

:down-