گیرشمن در کتاب ایران از آغاز تا اسلام به این نکته اشاره م

گیرشمن در کتاب ایران از آغاز تا اسلام به این نکته اشاره می کند که پیشینیان مرده را نمی بایست به خاک بسپارند یا بسوزانند و یا در آب غرق کنند زیرا بیم داشتند که بدین وسیله سه آخشیج مقدس زمین، آتش و آب را آلوده سازند پس می توان عنوان کرد که عرضه تن مردگان به پرندگان در دخمه از زمانهای خیلی دور شاید از زمان مادها در سرزمین ایران رایج شده است و هدف پاکیزه ماندن خاک، آتش و آب بوده است. مراسم کنونی: جسم را به آرامگاه شهر محل سکونت خود می برند در تهران این محل قصر فیروزه نام دارد . ابتدا جسم را در جایگاه مخصوصی پادیاو (غسل) داده سپس آن را در کفن ( پارچه سفید) گذاشته ، آنگاه جسد را در تابوتی گذاشته و در سالنی ویژه که بازماندگان ومردم حضور دارند مدتی بر زمین می گذارند و موبد (روحانی زرتشتی) سرود هایی از اوستا می سراید . جسد را بر روی دست ها تا کنار مزار می برند و آن را به خاک می سپارند .مقداری آب بر خاک می ریزند وعود ومواد خوشبو بر آتش می نهند . مراسمی آیینی در پسین روز سوم - سپیده دم روز چهارم - روز دهم - و سی روز پس از درگذشت او انجام می شود که پس از سرودن بخش هایی از اوستا ونیایش با خوردنی های سنتی ،میوه و مخلوطی از خشکبار از باشندگان پذیرایی می شود پس از درگذشتن و آیینی که به هنگام خاک سپاری و سرودن بخش هایی از اهنوت گات در آرامگاه است، روز سوم آیین ویژه ای در خانه درگذشته برگزار می شود- بامداد روز چهارم و پیش از بر آمدن آفتاب و پس از آن آیینی سنتی اجرا می گردد- دهمین روز درگذشته مراسم آیینی است و مراسم 30 روزه پس از 1 ماه درگذشتن وجود دارد و سالگرد درگذشت اشخاص نیز با داد و دهش و سرودن اوستا توسط موبدان آیین هایی وجود دارد. در زمان های گذشته سالگرد زاده شدن انسان را پس از مرگ او گرامی داشته و هر سال سالروز تولد اشخاص گرامی داشته شده و مراسم خاک سپاری نیز با آهنگی ویژه همراه بوده که با ساز و دهل صورت گرفته است. زرتشتیان پس از خاکسپاری مردگان ، در مراسم پرسه و در مزار درگذشتگان جمله اوستایی زیرراخوانده و با سه بار سرایش اشم وهو آن را به پایان می برند .
خَشنَواَََُترَه ٠ اَهورَهه ٠ مَزداو٠
ایریس تَنام٠ اوروانُو٠ یَزَه مَیده ٠ یا٠ اَشَه اُ ونام ‎‎‎‎‎‎‎ْفَْرَه وَشهَ یُو٠
اَشم وهو(سه بار)
معنی این جمله چنین است:” برروان و فروهر نیکان و پارسایان درگذشته درود باد.“ یادآوری این جمله خالی از لطف نیست که پوشش عزاداران سفید است و دیگر الان از دخمه استفاده نمی شود چون جای بکری دیگر وجود ندارد