بازی های محلی خراسان جنوبی

بازی های محلی خراسان جنوبی



تشله به لهجه مشهدی (توشله Tusla) یا تیله مهره‌های درشتی است که گاه از سنگ تراشیده می‌شود یا از آهن یا از بلور است.


تشله بازی به دو نوع تقسیم می‌شود. خانه‌یی – وجبی.


تعداد بازیکنان: دو یا سه یا چهار نفر است.


شیوه بازی: هریک از بازیکنان در زمین نرم و خاکی که به آن (خونه Xona) می‌گویند حفر می‌کند. خانه بازی حفره کوچکی است به قطر دو سانتی متر و عمق 5/1 یا 2 سانتی متر. فاصله خانه‌ها همسان است و در امتداد یکدیگر در خط راست قرار دارد.

یکی از بازیکنان با توافق نظر دیگران (تشله) خود را در لبه خانه اول قرار می‌دهد. (این عمل را در لهجه محلی شوند Sond که شاید از مصدر نشاندن است می‌گویند) دیگران از سر خط (یعنی نقطه ای که در امتداد خانه‌ها قرار دارد و فاصله آن قبلاً تعیین شده و اغلب با فاصله دو خانه برابر است) شروع به زدن تشله خود بطرف خانه‌ها می‌کنند (به نوبت و یکی بعد از دیگری) اغلب بازیگران با هم قرار می‌گذارند و می‌گویند: لوکلی موکلی از سیخ تا سوزه قبوله .


(لو = لب) (کُل = سوراخ = حفره) (موکلی = هموزن و به اصطلاح اتباع آن است) (از سیخ تا سوزن) (یعنی کم و زیاد در بازی قبول است) گفتن این مطلب در حکم شرط بازی است.


لوکلی= هنگامی‌ است که بازیکنی که از سرخط تشله می‌زند؛ تشله به دیواره خانه اول بخورد و به طرف زننده تشله برگردد. آن بازیکن باید دوباره تشله را بزند. اما اگر (خونه شو x ona su ) یعنی تشله به خانه برود یا تیر بزند (یعنی تشله یکی به دیگری بخورد) در این صورت احتیاجی به تکرار نیست.


موکلی= وقتی است که بازیگری که از سر خط می‌زند؛ تشله اش به دیواره خانه اول بخورد و به طرف چپ یا راست برود. باز هم باید دوباره تشله را بزند. از سیخ تا سوزن = اصطلاحی است برای قبول هر کار جزئی یا کلی و بازیگران باید از مقررات بازی بهرحال اطاعت کنند.


هر (تیر) یعنی هر دفعه که تشله یکی به دیگری می‌خورد یک امتیاز (پوان) به حساب می‌آید. گاهی بازی برای برد و باخت پول است. مثلاً هر تیری یک ریال یا چند ریال محسوب می‌شود. در بازی دونفره، هر سه خانه را که گرفتند یک تیر به حساب می‌آید و وقتی هرچهار خانه گرفته شد؛ بازی تمام است و نفری که دفعه پیش تشله را زده است باید (شوند Sond) کند. (خانه اول را دو مرتبه باید گرفت. در نتیجه خانه‌ها چهارتا حساب می‌شود) این بازی را تا زمانی که بازیگران بخواهند می‌توانند ادامه دهند. در تشله بازی وجبی کسی است که (شوند) داده می‌گوید (سرپله) است وکسی اول بار تشله را میزند (اول زن) یا (جلوزن) و دومی ‌(دوم زن) …. است.

تشله بازی وجبی: گاهی دو یا سه نفر باهم قرا تشله بازی می‌گذارند و به نوبت بازی می‌کنند. هرتیری که به هم زدند (بسته به قراردادشان) پول می‌گیرند. گاهی هم دو تشله بهم نمی‌خورد و تیر نیست؛ ولی دو تشله در فاصله یک وجب قرار دارد. درین صورت می‌گویند (وجب) است. و نصف پول قرار داده شده را می‌گیرند و دومرتبه بازی می‌کنند.