شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها

تسلّی دادن حضرت علی(ع) به حضرت زهرا(س)
* فَقالَ أَمیرُالْمُؤمنینَ(ع): لاوَیْلَ لَکِ بَلِ الْوَیْلُ لِشانِئِکِ. ثُمَّ نَهْنِهی عَنْ وَجْدِکِ یَا ابْنَةَ الصَّفْوَةِ وَ بَقِیَّةِ النُّبُوَّةِ، فَمٰا وَنَیْتُ عَنْ دینی وَ لا أَخْطَأْتُ مَقْدُوری فَاِنْ کُنْتِ تُریدینَ الْبُلْغَةَ فَرِزْقُکِ مَضْمُونٌ وَ کَفیلُکِ مَأْمُونٌ وَ ما اُعِدَّ لَکِ أفْضَلُ مِمّٰا قُطِعَ عَنْکِ، فَاحْتَسِبِی اللّهَ
امیرالمؤمنین علی(ع) فرمود: وای بر تو نیست بلکه وای بر کسی است که به تو بغض دارد و با تو به بدی رفتار می‏کند.
Hani:
خود را از خشم باز دار، ای دختر پیغمبر برگزیده و ای یادگار نبوّت. در دینم عجز نشان ندادم و از آنچه بر آن توانایی داشتم کوتاهی نکردم، اگر به اندازۀ کفاف می‏خواهی روزی تو ضمانت شده است و متکفّل آن هم امین است و آنچه برای تو مهیّا شده بهتر از آن است که از تو منع شده. پس به حساب خدا قرار ده.
* فَقالَتْ(س): «حَسْبِی اللّهُ» وَ اَمْسَکَتْ.
در اینجا حضرت(س) فرمود: خدا برای من کافی است. و دیگر چیزی نگفت. در روایت است که ضمن صحبتهای زهرا(س) صدای مؤذن بلند شد که در مسجد پیغمبر(ص) اذان می‏گفت و شهادت به وحدانیت و بعد شهادت به رسالت محمد(ص) در اینجا بود که علی(ع) سرش را بلند کرد و به چهرۀ زهرا(س) نگاه کرد و گفت من فرق نکرده‏ام من همان هستم که در جبهه‏ های جنگ مبارزه می‏کرد امّا آیا دلت می‏خواهد دیگر این شهادت به رسالت پیغمبر را نه تو بشنوی و نه دیگران در طول تاریخ بشنوند؟ یعنی اگر من قیام کنم اسلام ضربه می‏خورد و چیزی از آن باقی نمی‏ماند. من باید حساب کار را تا قیامت بکنم و مصلحت اسلام را در نظر بگیرم. اینجا بود که حضرت زهرا گفت: حالا دیگر من هم صبر می‏کنم برای اینکه اسلام و رسالت پیامبر در طول تاریخ باقی بماند پس ما اهل‏بیت با همۀ این فشارها باز هم صبر می‏کنیم.
این نکته را هم اینجا بگویم که بعضی افراد که مطلب را درست نفهمیده ‏اند فکر می‏کنند حضرت زهرا(س) نعوذ باللّه به علی(ع) تندی کرد. اصلاً این طور نیست بلکه حضرت زهرا که می‏داند در طول تاریخ این نوع سؤالات مطرح است این مسائل را مطرح می‏کند تا پاسخ شوهرش بیان شود و در طول تاریخ برای من و تو سؤالی باقی نماند نه اینکه حضرت زهرا(س) نسبت به صبر و سکوت حضرت علی(ع) اشکال و شبه ه‏ای داشته باشد.
* * *
بحمداللّه شرح مختصر خطبۀ حضرت زهرا(س) به پایان رسید، هر چند بسیاری از مطالب آن ناگفته ماند یا به طور مختصر گفته شد. امّا نکتۀ آخری که باید تذکر دهم این است که همۀ این مباحث مقدمه‏ای است برای نیل انسان به هدف از خلقت یعنی آدم شدن، مکتب آدم‏ساز، تنها مکتب اهل‏بیت است و غیر از راه آنان راهی نیست، والا چند متر زمین و حتّی خلافت هم فی‏نفسه برای آنان پوچ است، اصلاً ساحت مقدّس آنان بری و منزّه است از این که به فکر این چیزها باشند، امّا مسئله چیز دیگری بود. اگر خلافت غصب نمی‏شد و اسلام در مسیر صحیح خود که خدا تعیین کرده بود پیش می‏رفت بشریت در رسیدن به هدف خلقت موفق می‏شد. امّا با این انحرافات، راه بشر به سوی خدا گرفته شد زیرا بدون علی و آل‏علی(ع) کسی به خدا نمی‏رسد و این حقیقت را حضرت زهرا(س) می‏دانست که چنین از حق و حقیقت دفاع کرد و حقایق را برای ثبت در تاریخ در این خطبه بیان فرمود.
و صلّی اللّه علی محمّد و آل‏محمّد.
پی نوشتها
[1]. محمّد /24.
[2]. غافر /78.
[3]. نسخۀ دیگر: اجهر.
[4]. در برخی از نسخه‏ها آمده است: وَ افْتَرَسْتَ الذِئابَ وَ افْتَرسَکَ الذُبابَ یعنی تو گرگها را می‏دریدی و امروز مگسها تو را می‏درند