ایرانستیزان
#ایرانستیزان
در پاسخ به این شایعات و نسبتهای ناروا، نکاتی فهرستوار یادآوری میشود:
۱- دکتر مهرداد بهار، دکتر شیدا جلیلوند و دکتر کتایون مزداپور با پژوهش در استورههای ایرانی، حاجی فیروز را بازمانده از شخصیت استورهای ایزد میرنده و چهره سیاه او را نماد بازگشت از جهان رفتگان و تنپوش سرخ او را نیز نماد خون سرخ و زندگی دوبارهاش و شادی او از زایش دوباره میدانند که با خود رویش و سرزندگی میآورد.
۲- در آیینهای نوروزی، حاجیفیروز پیک بهار است که گرمشدن و سبزشدن زمین و نوشدن سال را نوید میدهد.
در استورههای میانرودان، دوموزی یا همان «تموز» ایزد «بهاران»، «رستنیها» و «گلهها» در استورههای سومری ـ بابلی بوده است.
همانگونه که به روی زمین آمدن دوموزی و سبز شدن گیاهان همزمان با فرا رسیدن بهار است، به نظر میرسد که «حاجی فیروز» امروز، خویشاوند همان «دوموزی» کهن است با جامهای سرخ و چهرهای سیاه و سازی در دست، در حالی که ساز میزند، میرقصد و ترانه میخواند به میان مردم میآید و نویدبخش گرمشدن زمین و بهار طبیعت است.
به نظر می رسد که این چهره استورهای پس از گذر هزاران سال، در نواحی مختلف ایران و دورههای مختلف، صورتهایی متفاوت و متنوع پیدا کرده و با نامهایی چون «حاجی فیروز» یا «میر نوروزی» و یا «آتش افروز» شناخته میشود.
در حقیقت یک نماد استورهای کهن، نامی معاصر بر خود دارد که این مساله نباید ما را به اشتباه بکشاند که او شخصیتی جدید و معاصر است.
۳- دوموزی یا تموز کهنسال، در فرهنگ ایرانی نیز خویشاوندی به نام «رپیتوین» دارد. ایزد رپیتوین در فرهنگ ایرانی، ایزد دومین گاه روز و همچنین ایزد نیمروز است. هر زمان که دیو زمستان به جهان هجوم آورد، رپیتوین در زیر زمین پناه میگیرد و آبهای زیرزمینی را گرم نگاه میدارد تا گیاهان و درختان از بین نروند. در واقع رپیتوین نماد گرمای نگاهبان زمین در زمستان است. بازگشت سالانه او در بهار بازتابی از پیروزی نهایی خیر است
۴- در نگاره یک بشقاب دوره ساسانی که در موزه آرمیتاژ روسیه نگهداری میشود ، فردی را میبینیم که دست و صورتی سیاه دارد و سوار بر موجودی خیالی و بالدار است و نوعی ساز بادی که شباهت بسیار زیادی به سُرنا دارد، مینوازد. در اطراف او گیاهان در حال جوانه زدن و رویش از خاک هستند و دو این نقش، شکلی از اجرای آیین کهن کوسه برنشین یا بهار جشن باشد که نمود کهن حاجی فیروز است.
در پاسخ به این شایعات و نسبتهای ناروا، نکاتی فهرستوار یادآوری میشود:
۱- دکتر مهرداد بهار، دکتر شیدا جلیلوند و دکتر کتایون مزداپور با پژوهش در استورههای ایرانی، حاجی فیروز را بازمانده از شخصیت استورهای ایزد میرنده و چهره سیاه او را نماد بازگشت از جهان رفتگان و تنپوش سرخ او را نیز نماد خون سرخ و زندگی دوبارهاش و شادی او از زایش دوباره میدانند که با خود رویش و سرزندگی میآورد.
۲- در آیینهای نوروزی، حاجیفیروز پیک بهار است که گرمشدن و سبزشدن زمین و نوشدن سال را نوید میدهد.
در استورههای میانرودان، دوموزی یا همان «تموز» ایزد «بهاران»، «رستنیها» و «گلهها» در استورههای سومری ـ بابلی بوده است.
همانگونه که به روی زمین آمدن دوموزی و سبز شدن گیاهان همزمان با فرا رسیدن بهار است، به نظر میرسد که «حاجی فیروز» امروز، خویشاوند همان «دوموزی» کهن است با جامهای سرخ و چهرهای سیاه و سازی در دست، در حالی که ساز میزند، میرقصد و ترانه میخواند به میان مردم میآید و نویدبخش گرمشدن زمین و بهار طبیعت است.
به نظر می رسد که این چهره استورهای پس از گذر هزاران سال، در نواحی مختلف ایران و دورههای مختلف، صورتهایی متفاوت و متنوع پیدا کرده و با نامهایی چون «حاجی فیروز» یا «میر نوروزی» و یا «آتش افروز» شناخته میشود.
در حقیقت یک نماد استورهای کهن، نامی معاصر بر خود دارد که این مساله نباید ما را به اشتباه بکشاند که او شخصیتی جدید و معاصر است.
۳- دوموزی یا تموز کهنسال، در فرهنگ ایرانی نیز خویشاوندی به نام «رپیتوین» دارد. ایزد رپیتوین در فرهنگ ایرانی، ایزد دومین گاه روز و همچنین ایزد نیمروز است. هر زمان که دیو زمستان به جهان هجوم آورد، رپیتوین در زیر زمین پناه میگیرد و آبهای زیرزمینی را گرم نگاه میدارد تا گیاهان و درختان از بین نروند. در واقع رپیتوین نماد گرمای نگاهبان زمین در زمستان است. بازگشت سالانه او در بهار بازتابی از پیروزی نهایی خیر است
۴- در نگاره یک بشقاب دوره ساسانی که در موزه آرمیتاژ روسیه نگهداری میشود ، فردی را میبینیم که دست و صورتی سیاه دارد و سوار بر موجودی خیالی و بالدار است و نوعی ساز بادی که شباهت بسیار زیادی به سُرنا دارد، مینوازد. در اطراف او گیاهان در حال جوانه زدن و رویش از خاک هستند و دو این نقش، شکلی از اجرای آیین کهن کوسه برنشین یا بهار جشن باشد که نمود کهن حاجی فیروز است.
- ۱۸.۶k
- ۰۷ فروردین ۱۴۰۰
دیدگاه ها (۱)
در حال بارگزاری
خطا در دریافت مطلب های مرتبط