نکتهها و پیام های سوره فجر آیه

1/2:نکته‏ها و پیام های سوره فجر آیه 15-20:

1- یکی از سنّت‏ها و برنامه‏های قطعی خداوند، آزمایش مردم است؛ البتّه نه برای شناختن، بلکه برای ظهور خصلت‏ها و بروز تلاش‏ها تا بر اساس آن اجر و پاداش دهد.
آزمایش‏های الهی گوناگون است، گاهی با رفاه و ثروت انسان را آزمایش می‏کند و گاهی با تنگدستی و مشکلات. ولی انسان عجول که از آزمایش الهی و اهداف آن غافل است، دست به قضاوت‏ها و تحلیل‏ها و تفسیرهای غلط زده و از خداوند گلایه می‏کند.

2- دریافت‏های انسان بر اساس لطف اوست نه استحقاق ما. پس گرفتار غرور و عجب نشده و از آزمایش غفلت نکنید.

3- نه فقر نشانه اهانت است و نه دارایی نشانه کرامت؛ بلکه هر دو وسیله آزمایش است.
در آیه 51" فصلت" نیز آمده است: وَ إِذا أَنْعَمْنا عَلَی الْإِنْسانِ أَعْرَضَ وَ نَأی‏ بِجانِبِهِ وَ إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعاءٍ عَرِیضٍ‏:" هنگامی که نعمتی به انسان می‏دهیم روی می‏گرداند و با تکبر از حق دور می‏شود، اما هنگامی که مختصر ناراحتی به او برسد پیوسته دعا می‏کند و بیتابی می‏نماید".
و در آیه 9 سوره" هود" آمده است: وَ لَئِنْ أَذَقْنَا الْإِنْسانَ مِنَّا رَحْمَةً ثُمَّ نَزَعْناها مِنْهُ إِنَّهُ لَیَؤُسٌ کَفُورٌ:" هر گاه ما به انسان رحمتی بچشانیم سپس از او بگیریم نومید و ناسپاس می‏شود".

4- قابل توجه اینکه در مورد یتیمان از" اطعام" سخن نمی‏گوید، بلکه از" اکرام" سخن می‏گوید، چرا که در مورد یتیم تنها مساله گرسنگی مطرح نیست، بلکه از آن مهمتر جبران کمبودهای عاطفی او است، یتیم نباید احساس کند که چون پدرش را از دست داده خوار و ذلیل و بی‏مقدار شده، باید آن چنان مورد اکرام قرار گیرد که جای خالی پدر را احساس نکند، و لذا در روایات اسلامی به مساله محبت و نوازش یتیمان اهمیت خاصی داده شده است:
در حدیثی از امام صادق ع می‏خوانیم ما من عبد یسمح یده علی رأس یتیم رحمة له الا اعطاه اللَّه بکل شعرة نورا یوم القیامة:" هیچ بنده‏ای دست مرحمت بر سر یتیمی نمی‏کشد مگر اینکه خداوند به تعداد موهایی که از زیر دست او می‏گذرد نوری در قیامت به او می‏بخشد".
در آیه 9 سوره" ضحی" نیز آمده است: فَأَمَّا الْیَتِیمَ فَلا تَقْهَرْ:" اما یتیم را مورد قهر و تحقیر قرار مده".
و این درست در مقابل چیزی است که در جوامع دور از ایمان و اخلاق همچون جامعه عصر جاهلیت دیروز و امروز رواج داشته و دارد، که نه تنها به انواع حیله‏ها برای تملک اموال یتیمان متوسل می‏شوند بلکه خود او را در جامعه چنان تنها می‏گذارند که درد یتیمی و فقدان پدر را به تلخ‏ترین صورتی احساس می‏کند.
از آنچه گفتیم روشن می‏شود که اکرام یتیمان منحصر به حفظ اموال آنها نیست، آن چنان که بعضی از مفسران پنداشته‏اند، بلکه معنی وسیع و گسترده‏ای دارد که هم آن، و هم امور دیگر را شامل می‏شود.