سیمرغ

#سیمرغ
#شاهنامه
#اوستا
 این مرغ افسانه ای در اوستا مرغوسئنه Mêrêghu Saêna آمده که مرغی فراخ بال است، چنانکه در پرواز خود پهنای کوه را فرا میگیرد و لانة او بر درختی در دریای و رو کش یا فراخگرت (شاید دریاچه آرال یا دریای خزر باشد) قرار دارد، أی درختی درمان بخش است و تخم همة گیاهان در آن نهاده شده است.

شاید از این مرغ یکنوع عقاب عظیم الجثه اراده شده باشد. نام سیمرغ در سانسکریت سینا Syena به معنی شاهین است و با کلمة شاهین فارسی از یک ریشه می باشد.

کلمة Saêna یکبار به همراهی مره غو Mêrêghu در اوستا به کار رفته و بار دیگر تنها استعمال شده است. بعلاوه سئنه در اوستا نام مردی پاکدین است که بنابر کتاب دینکرد صد سال پیش از ظهور #زرتشت زائیده شد و دویست سال پس از دین مزدیسنی در گذشت.
 سیمرغ در شاهنامه مرغی خارق العاده و کنام او بر سر #البرز کوه است و چون به زمین نزدیک میشود هوا از پیکر سترگ او تاریک می گردد. همو بودکه#زال پسر #سام را در کودکی بپرورد و همو بود که #رستم را در جنگ با #اسفندیار یاری کرد:

بر او بر یکی مرغ فرمانروا

یکی کوه بینی سر اندر هوا

چو پرنده کوهیست پیکار جوی

که سیمرغ خواند ورا کارجوی

ز دریا نهنگ و ز خشکی هژبر

اگر پیل بیند بر آرد به ابر

ندارد زمین هوش و خورشید فر

چو او بر هوا رفت و گسترده پر

بنا به روایت شاهنامه سام نریمان که زنش پسری سپید موی آورده بود به گمان آنکه کودکی اهریمنی و شوم است وی را به البرز کوه برد تا در آنجا تباه شود. سیمرغ سام را از کوه برگرفت و به آشیانة خود آورد و با جوجه های خویش پرورش داد، چون برومند شد او را به پدرش سام سپرد و آنگاه پری از بال خود برکند و به سام داد تا هر گاه لازم شود آن را در#آتش افکند  و از شنیدن بوی آن سیمرغ بیاری او آید. از آن زمان خانواده سام و زال که دست پرورده سیمرغ بودند و رستم پسر زال با آن مرغ نیرومند دوست شدند ودر حل بعضی از مشکلات خود از او یاری می خواستند. چنانکه  رستم چون از نبرد با اسفندیار روئین تن فرو ماند سیمرغ به استدعای زال به یاری رستم شتافت و به تدبیر او اسفندیار با تیر گزی که سیمرغ به او نشان داده بود کور شد و بمرد:

بدان سان که سیمرغ فرموده بود

تهمتن گز اندر کمان راند زود